Het Kapitaal - Marxists Internet Archive

tot de volgende ochtend 8 uur. Zij worden dan nog tot 4, 5, 6, ja zelfs tot 7 uur gebruikt voor de
broodbezorging of in de bakkerij voor het bakken van koekjes. Na gedane arbeid genieten zij een
slaap van 6, vaak slechts van 5 of 4 uur. Op vrijdag begint de arbeid altijd vroeger, ongeveer 10
uur ‘s avonds, en duurt, hetzij met het bereiden hetzij met het bezorgen van brood, zonder onderbreking
tot de daaropvolgende zaterdagavond 8 uur, meestal echter tot 4 of 5 uur ‘s nachts. In de
deftige bakkerijen, waar het brood tegen de “volle prijs” wordt verkocht, moet op zondag ook 4 à
5 uur voorbereidende arbeid worden verricht voor de volgende dag. . . De bakkersgezellen van de
underselling masters (die het brood beneden de volle prijs verkopen en die, zoals we zagen, meer
dan 3 / 4 van het aantal Londense bakkers omvatten -M.) hebben nog langere arbeidsuren, maar
hun arbeid is bijna geheel beperkt tot de bakkerij, aangezien hun bazen — uitgezonderd de levering
aan kleine winkeltjes — slechts in de eigen zaak verkopen. Tegen het einde van de week. . .
dat wil zeggen donderdag, begint de arbeid hier om 10 uur in de avond en duurt, met slechts een
korte onderbreking, tot laat in de nacht van zaterdag.’[79]
Zelfs van burgerlijk standpunt uit bekeken begrijpt men wat de underselling masters doen: ‘de
onbetaalde arbeid van de knechten (the unpaid labour of the men) vormt de basis van hun
concurrentie’.[80] En de full priced baker stelt zijn underselling concurrenten bij de Commissie
van Onderzoek aan de kaak als vervalsers en als dieven van andermans arbeid. ‘Zij slagen er alleen
maar in door het publiek te bedriegen en door uit hun knechten 18 uur arbeid te halen voor
een loon van 12 uur.’[81]
De broodvervalsing en de vorming van een categorie bakkers, die het brood beneden de volle
prijs verkopen, ontwikkelden zich in Engeland sinds het begin van de achttiende eeuw, toen dit
beroep de kenmerken van de gilden verloor en de kapitalist in de gedaante van molenaar of van
commissionair in meel achter de schijnbaar zelfstandige meester-bakker ging staan.[82] Hiermee
was de basis gelegd voor de kapitalistische productie, voor de mateloze verlenging van de arbeidsdag
en voor de nachtarbeid, hoewel de nachtarbeid zelf pas in 1824 in ernstige mate in Londen
werd verbreid.[83]
Na het voorafgaande zal men begrijpen dat in het rapport van de Commissie de bakkersknechten
worden gerekend te behoren tot de arbeiders met een korte levensduur, die, indien zij al zo gelukkig
mochten zijn te ontsnappen aan de enorme kindersterfte welke alle delen van de arbeidersklasse
treft, zelden het 42e levensjaar bereiken. En toch zijn er altijd meer dan voldoende liefhebbers
voor het bakkersbedrijf. De bronnen, waaruit de ‘arbeidskrachten’ voor Londen worden geput,
zijn Schotland, de landbouwgebieden in het westen van Engeland en — Duitsland.
In de jaren 1858-60 organiseerden de bakkersknechten in Ierland op eigen kosten grote vergaderingen
om te ageren tegen nachtarbeid en tegen het werken op zondag. Het publiek koos met Iers
enthousiasme partij voor hen, bijvoorbeeld op de meivergadering van 1860 in Dublin. Inderdaad,
wist deze beweging in Wexford, Kilkenny, Clonmel, Waterford, enzovoort, met succes door te
voeren dat uitsluitend dagarbeid zou worden verricht. ‘In Limerick, waar — zoals bekend — de
ellende onder de loontrekkers iedere beschrijving tart, strandde deze beweging op het verzet van
de meester-bakkers, in het bijzonder van de bakker-molenaars. Het voorbeeld van Limerick leidde
tot een terugslag in Ennis en Tipperary. In Cork, waar de algemene verontwaardiging zich in
de meest felle vormen uitte, deden de bazen de beweging mislukken door gebruik te maken van