Het Kapitaal - Marxists Internet Archive

den; de overigen waren van het vrouwelijke geslacht en wel 14.913 beneden de 20 jaar, waarvan
7.000 kinderen. In plaats van de kantscholen zien we hier de straw-plait schools (strovlechtscholen).
De kinderen beginnen hier met het onderwijs in strovlechten gewoonlijk op hun vierde jaar,
soms tussen hun derde en vierde jaar. Natuurlijk krijgen zij geen enkel onderwijs. De kinderen
noemen de gewone lagere scholen natural schools (natuurlijke scholen), ter onderscheiding van
deze instellingen tot bloedzuiging, waar zij gewoon aan het werk worden gehouden om de door
hun halfverhongerde moeders voorgeschreven hoeveelheid, meestal 30 yards per dag, klaar te
krijgen. Deze moeders laten hen dan vaak nog thuis tot 10, 11, 12 uur ‘s nachts werken. Het stro
snijdt in hun vingers en mond, waarmee zij het steeds vochtig maken. Volgens dr. Ballard waren
de geneeskundige ambtenaren in Londen van mening dat de minimale ruimte in slaapkamers en
arbeidslokalen 300 kubieke voet per persoon behoort te zijn. In de scholen voor het strovlechten
is de ruimte echter nog spaarzamer toegemeten dan in de kantscholen: 12 2 / 3 , 17, 18 1 / 2 en minder
dan 22 kubieke voet per persoon. ‘Het laagste van deze getallen,’ schrijft het commissielid White,
‘stelt minder ruimte voor dan de helft van de ruimte, die een kind zou innemen wanneer het verpakt
zou worden in een doos met een lengte, hoogte en breedte van 3 voet.’ Dit is de levensvreugde
van kinderen tot hun twaalfde of veertiende jaar. De ellendige, verkommerde ouders
denken aan niets anders dan zoveel mogelijk munt uit hun kinderen te slaan. Wanneer die kinderen
zijn opgegroeid, geven zij natuurlijk niets om hun ouders en verlaten zij hen.’ Het is geen
wonder dat onder een op dergelijke wijze opgevoede bevolking onwetendheid en onzedelijkheid
hoogtij vieren. . . Hun moraal staat op het laagst denkbare peil. . . Een groot aantal vrouwen heeft
onwettige kinderen en velen op zo’n onrijpe leeftijd, dat zelfs de kenners der misdaadstatistieken
hiervan versteld staan.’[262] En het vaderland van deze modelgezinnen, zo verklaart de in ieder
geval op het stuk van het christendom bevoegde graaf Montalembert, is het christelijke modelland
van Europa!
Het arbeidsloon, in de zo-even behandelde takken van industrie toch al miserabel laag (bij uitzondering
ontvangen de kinderen in de strovlechtscholen een maximumloon van 3s.) wordt nog
ver beneden het nominale bedrag gehouden door het stelsel van gedwongen winkelnering, dat
vooral in de kantdistricten algemeen verbreid is.[263]
e. Overgang van de moderne manufactuur en huisindustrie naar de grootindustrie. Versnelling
van deze omwenteling door toepassing der fabriekswetten op deze bedrijfsvormen
Het drukken van de prijs der arbeidskracht louter en alleen door misbruik van vrouwen- en kinderarbeid,
beroving van alle normale arbeids- en levensvoorwaarden en wreedheid van overmatige
arbeid en nachtarbeid stuit ten slotte op zekere natuurlijke grenzen, die niet verder te overschrijden
zijn. Dit houdt tevens een beperking in van de op deze grondslagen gebaseerde prijsverlaging
der waren en van de kapitalistische uitbuiting in het algemeen. Zodra dit punt ten slotte
bereikt is — en dit duurt lang — is het tijdstip aangebroken voor de invoering der machinerie en
voor de nu snelle omzetting van de versnipperde huisindustrie (en ook van de menufactuur) in het
fabrieksstelsel.
De productie van wearing apparel (kledingstukken) levert ons het meest treffende voorbeeld van
deze omzetting. Volgens de classificatie van de Children’s Employment Commission omvat deze
industrie strohoedenmakers, dameshoedenmakers, pettenmakers, kleermakers, milliners en