Het Kapitaal - Marxists Internet Archive

herfst, terwijl gedurende de rest van het jaar vele arbeiders geen werk hebben’[187e]; dat ‘er na
de oogst, van oktober tot de lente, voor hen nauwelijks werk is,’[187f] en dat zij ook gedurende
de periode, waarin wél werk voor hen is, ‘vaak hele dagen verliezen en zich allerlei onderbrekingen
van de arbeid moeten laten welgevallen.’[187g]
Deze gevolgen van de agrarische revolutie — dat wil zeggen de omzetting van akkers in weiden,
het gebruik van machines, de meest strenge arbeidsbesparing, enzovoort — worden nog verscherpt
door de modelgrondbezitters, die in plaats van hun renten in het buitenland te verteren zo
genadig zijn in Ierland op hun bezittingen te wonen. Om de wet van vraag en aanbod geheel onaangetast
te laten, halen deze heren ‘hun gehele behoefte aan arbeid vrijwel alleen uit hun kleine
boeren, die zo gedwongen worden voor hun landheer te ploeteren tegen een in het algemeen lager
loon dan de gewone dagloners ontvangen en zonder dat er ook maar enige rekening wordt gehouden
met het ongemak en met de verliezen, die voortvloeien uit de omstandigheid dat zij op de
kritieke ogenblikken van het zaaien of het oogsten hun eigen akkers moeten
verwaarlozen.’[187h]
De onzekerheid en de onregelmatigheid van de arbeid, de voortdurende herhaling en de lange
duur van de perioden van werkloosheid, al deze symptomen van een relatieve overbevolking komen
wij ook in de rapporten van de inspectie van de armenzorg tegen als even zovele grieven van
het Ierse landbouwproletariaat. Men zal zich herinneren dat we bij ons onderzoek van het Engelse
landbouwproletariaat ook dergelijke verschijnselen zijn tegengekomen. Het verschil echter is dat
in Engeland, een industrieel land, de industriële reserve op het platteland wordt gerekruteerd,
terwijl in Ierland, een agrarisch land, de reserve aan landarbeiders wordt gerekruteerd in de steden,
de toevluchtsoorden van de verdreven landarbeiders. In Engeland worden de overtolligen in
de landbouw fabrieksarbeiders, in Ierland blijven de naar de stad verdrevenen landarbeiders —
terwijl zij tegelijkertijd druk uitoefenen op de in de stad betaalde lonen — en worden zij steeds
weer voor het zoeken van werk naar het platteland teruggestuurd.
De ambtelijke rapporteurs vatten de materiële toestand van de landarbeider als volgt samen:
‘Hoewel zij met de grootste zuinigheid leven, is hun loon toch nauwelijks voldoende om voor
hun gezinnen te voorzien in voedsel en onderdak; voor kleding zijn zij afhankelijk van andere
bronnen van inkomsten. . . Door de atmosfeer in hun woningen, gevoegd bij de andere ontberingen,
is deze klasse in een zeer bijzondere mate ontvankelijk voor tyfus en tuberculose.’[187i] Het
wekt dan ook geen verwondering dat volgens de unanieme uitspraken van de rapporteurs een
sombere ontevredenheid deze klasse doordringt, dat deze mensen terug verlangen naar het verleden,
het heden verafschuwen, aan de toekomst twijfelen, ‘zich overgeven aan de kwalijke invloeden
van demagogen’ en maar één idée fixe (dwangvoorstelling) hebben: emigreren naar Amerika.
Dit is het Luilekkerland, waarin de grote malthusiaanse panacee, de ontvolking, het groene Erin
heeft veranderd!
Een enkel voorbeeld is voldoende om aan te tonen welk een goed leven de Ierse fabrieksarbeiders
leiden:
‘Bij mijn laatste bezoek aan het noorden van Ierland,’ schrijft de Engelse fabrieksinspecteur Robert
Baker, ‘viel het mij op welke inspanningen een geschoolde Ierse arbeider zich moet getroosten
om uit de meest gebrekkige middelen zijn kinderen op te voeden. Ik geef zijn verklaring
woordelijk weer, zoals ik het uit zijn mond heb vernomen. Dat hij een geschoolde arbeider is,