Het Kapitaal - Marxists Internet Archive

heid) te ontlenen aan de rechtsbetrekkingen, die bij de warenproductie behoren, waardoor — het
zij terloops opgemerkt — tegelijk het voor alle burgers zo troostvolle bewijs wordt geleverd dat
de vorm van de warenproductie net zo eeuwig is als de gerechtigdheid. Daarna wil hij, omgekeerd,
de werkelijke warenproductie en het daarbij behorende werkelijke recht naar dit ideaal
vervormen. Wat zou men denken van een chemicus die, in plaats van de werkelijke wetten van de
stofwisseling te bestuderen en op grondslag van die wetten bepaalde problemen op te lossen, de
stofwisseling wenste te vervormen door de ‘eeuwige ideeën’ van naturalité (de natuur) en van
affinité (verwantschap) ? Weet men misschien iets meer over de ‘woeker’ als men stelt dat deze in
strijd is met de justice éternelle (eeuwige gerechtigdheid), équité éternelle (eeuwige rechtvaardigheid),
mutualité éternelle (eeuwige wederkerigheid) en andere vérités éternelles (eeuwige
waarheden) dan de kerkvaders wisten, toen zij stelden dat de woeker in strijd was met de gráce
éternelle (eeuwige genade), met de foi éternelle (eeuwige geloof) en met de volonté éternelle de
dieu (eeuwige wil Gods)?
[39] ‘Want tweeërlei is het gebruik van ieder goed. — Het ene is aan het ding als zodanig gebonden,
het andere niet, zoals een sandaal tot schoeisel dient en geruild kan worden. Beide zijn gebruikswaarden
van de sandaal, want ook hij, die de sandaal ruilt tegen iets dat hem ontbreekt
(bijvoorbeeld voedsel), gebruikt de sandaal als sandaal. Echter niet op de natuurlijke wijze van
gebruiken, want de sandaal bestaat niet ten behoeve van de ruil.’ Aristoteles, De Republica, boek
I, p. 9.
[40] Hiernaar beoordelen men de snuggerheid van het kleinburgerlijk socialisme, dat de warenproductie
wil vereeuwigen en tegelijkertijd de ‘tegenstelling tussen geld en waar’, dus het geld
zelf (want het geld bestaat slechts dank zij deze tegenstelling) wil afschaffen. Men zou net zo
goed de paus kunnen afschaffen en het katholicisme laten bestaan. Zie hierover mijn Zur Kritik
der politischen Oekonomie, p. 61 vv.
[41] Zolang nog niet twee verschillende gebruiksvoorwerpen tegen elkaar worden geruild, maar
— zoals we vaak bij de wilden zien — een bonte mengeling van dingen als equivalent voor een
derde ding wordt aangeboden, bevindt de directe ruil van producten zelf zich nog in het beginstadium.
[42] Karl Marx, t.a.p., p. 135. ‘De metalen. . . zijn van nature geld.’ Galiani, Della Moneta, in
Custodis verzameling, Parte Moderna, deel III, p. 137.
[43] Zie hierover verder mijn hierboven geciteerd werk, het hoofdstuk ‘Die edlen Metalle.’
[44] ‘Het geld is de universele waar.’ Verri, t.a.p., p. 16.
[45] ‘Zilver en goud zelf, welke we hier kunnen aanduiden met de algemene naam “edele metalen”
(Bullion), zijn. . . waren. . . die in waarde dalen en stijgen. . . De “edele metalen” (Bullion)
worden gedacht een grotere waarde te bezitten indien met een kleiner gewicht een grotere hoeveelheid
wordt gekocht van het product of voortbrengsel van een land enzovoort.’ A Discourse of
the General Notions of Money, Trade, and Exchange, as they stand in relations to each other. By
a Merchant; London, 1695, p. 7.
‘Zilver en goud, gemunt of ongemunt, ofschoon zij gebruikt worden als maat van alle andere dingen,
zijn evenzeer waren als wijn, olie, tabak, linnen of stoffen.’ A Discourse concerning Trade,
and that in particular of the East-Indies etc.; London, 1689, p. 2.
‘Evenmin als het kapitaal en het vermogen van een koninkrijk beperkt kan worden tot het geld,
zomin kan men goud en zilver van de waren uitsluiten.’ The East India Trade a most profitable
Trade; London, 1677, p. 4.
[46] ‘Goud en zilver bezitten waarde als metaal voordat zij geld zijn.’ Galiani, t.a.p., p. 72. Locke