Het Kapitaal - Marxists Internet Archive

hulp van de algemene circulatie, dan het gemak waarmee Frankrijk, juist hersteld van de schok
van een vernietigende buitenlandse invasie, binnen een periode van 27 maanden de opgelegde
schatting van bijna 20 miljoen aan de geallieerde mogendheden opbracht, waarvan een aanzienlijk
deel in metaalgeld en dit alles zonder een waarneembare inkrimping of ontzetting van de binnenlandse
valuta of zelfs maar enige alarmerende fluctuatie in de wisselkoers.’ Fullarton, t.a.p., p.
141. [Bij de vierde druk. — Een nog treffender voorbeeld vinden we in het gemak, waarmee hetzelfde
Frankrijk in 1871-73, binnen 30 maanden, er in slaagde een meer dan tienmaal zo grote
oorlogsschatting, eveneens voor een belangrijk deel in metaalgeld, af te dragen. -F.E.]
[111] ‘Het geld wordt tussen de naties verdeeld, proportioneel aan de behoeften. . . waarbij het
altijd door de producten wordt aangetrokken.’ Le Trosne, t.a.p., p. 916. ‘De mijnen, die voortdurend
goud en zilver voortbrengen, leveren voldoende op om in de behoefte van iedere natie te
voorzien.’ J. Vanderlint, t.a.p., p. 40.
[112] ‘Iedere week gaan de wisselkoersen op en neer; in bepaalde perioden van het jaar bewegen
zij zich ten nadele van een bepaalde natie en in andere perioden bewegen zij zich in tegenovergestelde
richting.’ N. Barbon, t.a.p., p. 39.
[113] Deze verschillende functies kunnen onderling in een gevaarlijk conflict raken zodra goud
en zilver ook moeten dienen als fonds voor de conversie van bankbiljetten.
[114] ‘Wat aan geld méér aanwezig is dan voor de binnenlandse handel absoluut noodzakelijk is,
vormt dood kapitaal en brengt geen voordeel aan het land, dat het bewaart, tenzij het via de buitenlandse
handel wordt in- of uitgevoerd.’ John Bellers, t.a.p., p. 13. Wat moeten we doen als we
te veel gemunt geld hebben? We kunnen de zwaarste stukken omsmelten en er prachtig tafelzilver,
schalen of gouden en zilveren voorwerpen van maken; of we kunnen het uitvoeren naar
plaatsen, waar het nodig is of waar het gevraagd wordt; of we kunnen het, als de interest hoog is,
tegen interest uitzetten.’ W. Petty, Quantulumcunque, p. 39. ‘Geld is slechts het vet van het politieke
lichaam, waarvan overdaad evenzeer de behendigheid hindert als een tekort ervan ziek
maakt. . . zoals het vet de beweging van de spieren smeert, bij gebrek aan voedingsmiddelen
voedt, oneffenheden opvult en het lichaam fraaier maakt, zo versnelt het geld in de staat de bewegingen,
brengt — in tijden van binnenlandse schaarste — voedsel uit het buitenland, vereffent
rekeningen. . . en verfraait het geheel. . .’ En op ironische wijze besluit hij: ‘. . . ofschoon meer in
het bijzonder de bepaalde personen, die er veel van bezitten.’ W. Petty, Political anatomy of Ireland,
pp. 14, 15.
Afdeling II. De omzetting van geld in kapitaal
Hoofdstuk 4
Omzetting van geld in kapitaal
1. De algemene formule van het kapitaal
De warencirculatie is het uitgangspunt van het kapitaal. Warenproductie en ontwikkelde warencirculatie,
de handel, vormen de historische voorwaarden voor het ontstaan van het kapitaal. In de