Het Kapitaal - Marxists Internet Archive

elementen in een gelijke samenstelling, namelijk C4H8O2. Zouden wij nu het boterzuur gelijkstellen
aan het propylformiaat, dan impliceert dit twee dingen: in de eerste plaats dat het propylformiaat
slechts een bestaansvorm van C4H8O2 is en in de tweede plaats dat ook het boterzuur uit
C4H8O2 bestaat. Door de gelijkstelling van het propylformiaat aan het boterzuur zouden we dus
hun chemische substantie onderscheiden van hun uiterlijke vorm.
Wanneer wij stellen dat de waren in hun hoedanigheid van hoeveelheden waarde slechts massa’s
gestolde menselijke arbeid zijn, dan worden zij door onze analyse herleid tot de waarde-abstractie,
hetgeen echter niet wil zeggen dat daardoor de waren een waardevorm krijgen, die zich van
hun natuurlijke vorm onderscheidt. Dit is anders wanneer wij ons bezighouden met de waardeverhouding
van de ene waar tot de andere. Dan komt het waarde-karakter van de ene waar te
voorschijn door haar verhouding tot de andere waar.
Indien bijvoorbeeld de jas als waardemassa aan het linnen wordt gelijkgesteld, wordt de in de jas
belichaamde arbeid gelijkgesteld aan de in het linnen belichaamde arbeid. Nu onderscheidt het
kleermaken — waardoor de jas wordt gemaakt — zich weliswaar als concrete arbeid van het weven
— waardoor het linnen ontstaat —, maar door de gelijkstelling met het weven wordt het
kleermaken feitelijk herleid tot hetgeen beide soorten arbeid werkelijk gemeen hebben: het gemeenschappelijke
karakter van menselijke arbeid. Langs deze omweg hebben wij dan gezegd dat
het weven, voor zover deze waarde weeft, zich niet onderscheidt van het kleermaken, dus abstract
menselijke arbeid is. Slechts de equivalent-uitdrukking van verschillende soorten waren brengt
het specifieke karakter van de waardevormende arbeid te voorschijn, doordat deze de in de verschillende
waren belichaamde verschillende vormen van arbeid in feite herleidt tot hetgeen zij
gemeen hebben: de menselijke arbeid in het algemeen.[17a]
Het is echter niet voldoende het specifieke karakter uit te drukken van de arbeid, waaruit de
waarde van het linnen bestaat. Menselijke arbeidskracht in vloeibare toestand of menselijke arbeid
vormt waarde, maar is zelf geen waarde. In gestolde toestand, in de vorm van een object,
wordt zij waarde. Om de waarde van het linnen als gestolde menselijke arbeid uit te drukken
moet deze worden uitgedrukt als een object, als iets dat zich van het linnen zelf onderscheidt,
maar tegelijkertijd iets gemeenschappelijks bezit, zowel met het linnen als met de andere waren.
Dit probleem hebben wij reeds opgelost.
In de waardeverhouding van het linnen geldt de jas, omdat zij waardemassa is, als iets dat kwalitatief
gelijk is aan het linnen, als een ding van dezelfde aard. De jas geldt hier als een ding waarin
waarde te voorschijn komt, als ding dat in zijn tastbare natuurlijke vorm waarde voorstelt. Toch is
echter de jas zelf, de substantie van de jas, louter een gebruikswaarde. Een jas drukt evenmin
waarde uit als het eerste het beste stuk linnen. Dit bewijst slechts, dat de jas binnen de waardeverhouding
tot het linnen meer betekent dan daarbuiten, evenals vele lieden binnen een geüniformeerde
jas meer betekenen dan daarbuiten.
Bij de productie van de jas is in de vorm van kleermaken menselijke arbeidskracht besteed; er is
dus menselijke arbeid in opgehoopt. In dit opzicht is de jas ‘waardedrager’, ofschoon deze eigenschap
verborgen blijft, zelfs al is de jas tot op de draad versleten. En in de waardeverhouding van
het linnen heeft de jas slechts in dit opzicht, dus als belichaamde waarde, als waardemassa betekenis.
Ondanks dat de jas tot boven toe dichtgeknoopt is, heeft het linnen er de schone, met zich-