Het Kapitaal - Marxists Internet Archive

vloed, dat men meestal alleen maar door zijn bemiddeling kinderen kan huren. Het afzonderlijk
verhuren van kinderen, los van de ploeg, is voor hem een bijverdienste.
De ‘schaduwzijden’ van dit stelsel zijn de overmatige arbeid van kinderen en jongeren, de grote
afstanden van 5, 6 en vaak 7 mijl, die dagelijks moeten worden afgelegd van huis naar het werk
en terug en, ten slotte, de demoralisering van de ‘bende’. Ofschoon de ploegbaas, die in sommige
streken de driver (drijver) wordt genoemd, met een lange stok is gewapend, gebruikt hij deze
slechts zelden en klachten over wrede behandeling vormen uitzonderingen. Hij is een democratische
keizer, een soort rattenvanger van Hameln. Hij heeft dus populariteit bij zijn onderdanen nodig
en hij bindt hen aan zich door het onder zijn leiding tot bloei komende zigeunerdom. Ruwe
losbandigheid, vrolijke baldadigheid en obscene brutaliteit geven de ploeg aantrekkingskracht.
Meestal betaalt de ploegbaas de lonen in een kroeg uit en hij keert dan waggelend, aan beide zijden
gesteund door een potig vrouwspersoon, naar huis terug, aan het hoofd van de stoet, met de
kinderen en jongeren achter hem aan, tierend, onder het zingen van spottende en smerige liedjes.
Op de terugweg is hetgeen Fourrier phanerogamie noemt aan de orde van de dag. Zwangerschap
van 13- en 14-jarige meisjes, veroorzaakt door hun mannelijke leeftijdgenootjes, komt vaak voor.
De open dorpen, die de leden van de ploegen leveren, worden Sodoms en Gomorra’s[174] en leveren
twee keer zoveel onwettige geboorten als de rest van het land. Wat de meisjes, die op deze
wijze worden opgevoed, als getrouwde vrouwen aan zedelijkheid ten toon spreiden, werd reeds
hierboven aangeduid. Hun kinderen zijn, voor zover ze niet met opium zijn vergiftigd, de geboren
rekruten voor dit ploegstelsel.
De ploeg wordt in de hier beschreven klassieke vorm de openbare, algemene of zwervende ploeg
(public, common, or tramping gang) genoemd. Er bestaan namelijk ook particuliere ploegen (private
gangs). Deze particuliere ploegen zijn op dezelfde wijze samengesteld als de algemene
ploegen, maar zij tellen minder leden en zij werken niet onder een ploegbaas, maar onder een oude
boerenknecht, die de pachter voor niets beters weet te gebruiken. De trekken van het zigeunerleven
zijn hier verdwenen, maar volgens alle getuigen is de betaling en de behandeling van de
kinderen slechter.
Het is duidelijk dat het ploegstelsel, dat zich in de afgelopen jaren voortdurend heeft uitgebreid,[175]
niet bestaat ter wille van de ploegbaas. Het stelsel bestaat om de grote pachters[176],
respectievelijk de grondbezitters,[177] te verrijken. Voor de pachter bestaat er geen vernuftiger
methode om de omvang van zijn personeel ver beneden het normale niveau te houden en toch
voor al het extrawerk extra-arbeidskrachten bij de hand te hebben, om met zo weinig mogelijk
geld zoveel mogelijk arbeid er uit te halen[178] en om de volwassen mannelijke arbeiders ‘overtollig’
te maken. Na onze eerdere uiteenzettingen begrijpt men waarom, terwijl aan de ene kant
een omvangrijke of minder omvangrijke werkeloosheid van de landarbeider wordt toegestaan,
aan de andere kant tegelijkertijd het ploegstelsel wegens gebrek aan mannelijke arbeid en wegens
migratie naar de steden tot een ‘noodzakelijk iets’ wordt verklaard.[179] De van onkruid gezuiverde
akker en het menselijke onkruid van Lincolnshire, enzovoort, vormen pool en tegenpool
van de kapitalistische productie.[180]