Het Kapitaal - Marxists Internet Archive

De kwaliteit van de arbeid wordt hier door het werk zelf gecontroleerd, dat de gemiddelde kwaliteit
moet bezitten wil het stukloon ten volle worden betaald. Het stukloon wordt daardoor een
vreselijke bron van loonaftrek en kapitalistisch bedrog.
Het stukloon doet de kapitalist een zeer nauwkeurige maat voor de intensiteit van de arbeid aan
de hand. Slechts de arbeidstijd, die belichaamd wordt in een vooraf bepaalde en op de ervaring
gebaseerde hoeveelheid waren, wordt beschouwd als maatschappelijk noodzakelijke arbeidstijd
en wordt als zodanig betaald. In de grotere Londense kleermakerijen wordt daarom een bepaald
stuk arbeid, bijvoorbeeld een vest, enzovoort, een uur, een half uur, enzovoort, genoemd, waarbij
het uur op 6d. wordt gesteld. Uit ervaring weet men hoe groot het gemiddelde product van een
uur is. Bij nieuwe modes, reparaties enzovoort ontstaat tussen patroon en arbeider strijd of een
bepaald stuk werk een uur enzovoort is, tot ook hier de ervaring beslist. Hetzelfde vinden we in
de Londense meubelmakerijen, enzovoort. Bezit de arbeider niet het gemiddelde prestatievermogen,
kan hij dus niet een bepaald minimum aan werk per dag leveren, dan wordt hij
ontslagen.[49]
Aangezien hier kwaliteit en intensiteit van de arbeid door de vorm van het arbeidsloon worden
gecontroleerd, wordt een groot deel van het toezicht op de arbeid overbodig. Het stukloon vormt
daarom de basis zowel van het hierboven geschetste systeem van de moderne huisindustrie als
van een hiërarchisch geleed systeem van uitbuiting en onderdrukking. Het laatste systeem bezit
twee grondvormen. Enerzijds vergemakkelijkt het stukloon het plaatsen van parasieten tussen
kapitalist en loonarbeider, dus de onderverpachting van de arbeid (subletting of labour). De winst
van de tussenpersonen vloeit uitsluitend voort uit het verschil tussen de prijs van de arbeid, die de
kapitalist betaalt, en het deel van deze prijs, dat deze tussenpersonen in werkelijkheid de arbeider
betalen.[50] De Engelsen hebben aan dit stelsel de typerende benaming sweating system (zweetsysteem)
gegeven. Anderzijds stelt het stukloon de kapitalisten in staat met de voorman — in de
manufactuur met de leider van een groep, in de mijnen met de kolenbreker enzovoort, in de fabriek
met de eigenlijke machinearbeider — een contract te sluiten voor zoveel per stuk voor een
prijs, waartegen de voorman de werving en betaling van zijn hulparbeiders op zich neemt. De
uitbuiting van arbeiders door het kapitaal wordt hier verwezenlijkt door middel van de uitbuiting
van arbeider door arbeider.[51]
Gegeven het stukloon, is het natuurlijk in het persoonlijk belang van de arbeider om zijn arbeidskracht
zo intensief mogelijk te gebruiken, waardoor het de kapitalist gemakkelijk wordt gemaakt
de normale graad van intensiteit te verhogen.[51a] Het is eveneens in het persoonlijke belang van
de arbeider om de arbeidsdag te verlengen, omdat daardoor zijn dag- of weekloon groter
wordt.[52] Daardoor treedt de bij het tijdloon reeds beschreven reactie op, afgezien van het feit
dat de verlenging van de arbeidsdag, zelfs bij een constant stukloon, op zichzelf een daling van
de prijs van de arbeid inhoudt.
Bij het tijdloon geldt, met weinig uitzonderingen, de regel van gelijk arbeidsloon voor dezelfde
functies, terwijl bij het stukloon de prijs van de arbeidstijd weliswaar gemeten wordt door een
bepaalde hoeveelheid product, maar het dag- of weekloon echter varieert met de individuele verschillen
van de arbeiders, waarvan in een gegeven tijdsverloop de ene het minimum aan producten,
de andere het gemiddelde en een derde meer dan het gemiddelde levert. Wat betreft de werkelijke
ontvangsten treden hier dus grote verschillen op, al naar gelang de verscheidenheid in be-