Het Kapitaal - Marxists Internet Archive

end het evangelie van ‘spaarzaamheid’ en ‘onthouding’. Best! Ik zal als een verstandige en zuinige
huisvader mijn enige vermogen, de arbeidskracht, beheren en mij onthouden van iedere
dwaze verspilling van dat vermogen. Ik zal er dagelijks slechts zoveel liquide van maken, in beweging
brengen, in arbeid omzetten als in overeenstemming is met haar normale duur en met
haar gezonde ontwikkeling. Door mateloze verlenging van de arbeidsdag kun jij in één dag een
grotere hoeveelheid van mijn arbeidskracht verbruiken dan ik in drie dagen kan vervangen. Wat
jij op deze wijze aan arbeid wint, verlies ik aan arbeidssubstantie. Gebruik van mijn arbeidskracht
en plundering van mijn arbeidskracht zijn totaal verschillende dingen. Indien de gemiddelde tijd,
welke een doorsnee arbeider bij een verstandig gebruik van arbeid kan leven, 30 jaar bedraagt,
dan is de waarde van mijn arbeidskracht die je me van dag tot dag betaalt 1 / 365 x 30 of 1 / 10950
van haar totale waarde. Verbruik je die arbeidskracht echter in 10 jaar, dan betaal je me dagelijks
1 /10950 in plaats van 1 / 3650 van haar totale waarde, dus slechts 1 / 3 van haar dagwaarde en be-
steel je me dus dagelijks voor 2 / 3 van de waarde van mijn waar. Je betaalt me de arbeidskracht
van één dag, terwijl je de arbeidskracht van drie dagen verbruikt. Dat gaat tegen onze overeenkomst
en tegen de wet van de warenruil in. Ik eis dus een arbeidsdag van normale lengte en ik
stel deze eis zonder een beroep te doen op je gemoed, want in geldzaken spreekt het gemoed niet
meer. Je kan best een voorbeeldige burger zijn, misschien wel lid van de Vereniging tot Bestrijding
van de Wreedheid jegens Dieren en bovendien nog in een geur van heiligheid staan, maar
het ding dat jij tegenover mij vertegenwoordigt heeft geen kloppend hart in de borst. Wat daarin
schijnt te kloppen, is mijn eigen hartslag. Ik eis de normale arbeidsdag, omdat ik — evenals iedere
andere verkoper — de waarde van mijn waar opeis.[40]
Men ziet: afgezien van zeer elastische grenzen stelt de aard van de warenruil zelf geen grenzen
aan de arbeidsdag, dus ook niet aan de meerarbeid. De kapitalist staat in zijn recht als koper wanneer
hij de arbeidsdag zo lang mogelijk tracht te maken en — indien mogelijk — van één arbeidsdag
er twee tracht te maken. Aan de andere kant stelt de specifieke aard van de verkochte
waar een grens aan haar verbruik door de koper en staat de arbeider in zijn recht als verkoper
wanneer hij de arbeidsdag wil beperken tot een bepaalde, normale grootte. Hier zien we dus een
antinomie, recht tegen recht, beide bezegeld door de wet van de warenruil. Tussen gelijke rechten
beslist de macht. En op deze wijze toont in de geschiedenis van de kapitalistische productie de
normalisatie van de arbeidsdag zich als de strijd om de grenzen van de arbeidsdag — een strijd
tussen de gezamenlijke kapitalisten, dat wil zeggen de klasse van de kapitalisten, en de gezamenlijke
arbeiders, dat wil zeggen de arbeidersklasse.
2. De geeuwhonger naar meerarbeid. Fabrikant en bojaar
De meerarbeid is geen uitvinding van het kapitaal. Overal waar een deel van de gemeenschap het
monopolie van de productiemiddelen bezit moet de arbeider — vrij of niet — aan de arbeidstijd,
welke noodzakelijk is voor zijn eigen voortbestaan, arbeidstijd toevoegen ten einde bestaansmiddelen
te produceren voor de eigenaar van de productiemiddelen,[41] ongeacht of deze eigenaar
nu een Atheense aristocraat is, een Etruskische theocraat, civis romanus (Romeins burger), Normandisch
baron, Amerikaanse slavenhouder, Walachijse bojaar, moderne Landlord (grondbezitter)
of een kapitalist.[42] Het is wel duidelijk dat, wanneer in een economische maatschappijvorm
niet de ruilwaarde, maar de gebruikswaarde van het product prevaleert, de meerarbeid in min of