Het Kapitaal - Marxists Internet Archive

kelen die van buitenaf komen en die in feite de primitieve verschijningsvorm zijn van de ruilwaarde
van de inheemse producten, hetzij aan het gebruiksvoorwerp dat het belangrijkste element
vormt van het inheemse, vervreemdbare bezit, zoals bijvoorbeeld vee. De nomaden ontwikkelen
het eerst de geldvorm, omdat hun hele hebben en houden zich in een roerende, dus direct vervreemdbare
vorm bevindt en omdat hun levenswijze hen voortdurend in contact brengt met andere
gemeenschappen, waardoor ruil van producten wordt uitgelokt. De mensen hebben vaak de
mens zelf, in de vorm van slaaf, tot geldmateriaal gemaakt, maar nooit de grond. Een dergelijk
idee kon slechts ontstaan in een reeds tot de ontwikkeling gekomen burgerlijke maatschappij. Dit
dateert van het einde van de zeventiende eeuw; pas een eeuw later, tijdens de burgerlijke revolutie
van de Fransen, werd de toepassing van dit idee op nationale schaal beproefd.
Naarmate de warenruil zich van de lokale banden ontdoet, dus de warenwaarde steeds meer het
aanzien van algemeen menselijke arbeid krijgt, hecht de geldvorm zich aan waren, die van nature
geschikt zijn voor de maatschappelijke functie van algemeen equivalent: de edele metalen.
De juistheid van de bewering dat, ‘ofschoon goud en zilver van nature geen geld zijn, geld van
nature bestaat uit goud en zilver,’[42] wordt bewezen door de overeenkomst tussen hun natuurlijke
eigenschappen en hun functies.[43] Tot nog toe hebben wij slechts één functie van het geld
leren kennen: dienen als verschijningsvorm van de warenwaarde of als het materiaal, waarmee de
waren hun waardegrootte maatschappelijk uitdrukken. Slechts een substantie, waarvan alle
exemplaren een identieke kwaliteit bezitten, kan een adequate verschijningsvorm zijn van waarde
of belichaming van abstracte en derhalve gelijke menselijke arbeid. Aan de andere kant moet,
aangezien het onderscheid in waardegrootte zuiver kwantitatief is, de geldwaar vatbaar zijn voor
zuiver kwantitatieve verschillen, dat wil zeggen willekeurig deelbaar zijn en tevens in staat zijn
om de delen weer tot een geheel samen te voegen. Goud en zilver bezitten deze eigenschappen
van nature.
De geldwaar krijgt een tweevoudige gebruikswaarde. Naast haar bijzondere gebruikswaarde als
waar — zoals bijvoorbeeld het goud voor het vullen van holle kiezen, grondstof voor weeldeartikelen,
enzovoort — krijgt zij een formele gebruikswaarde, welke uit haar specifieke maatschappelijke
functies voortvloeit.
Aangezien alle andere waren bijzonder equivalent van het geld zijn en het geld hun algemeen
equivalent is, verhouden zij zich als bijzondere waren tot het geld als de algemene waar.[44]
Wij hebben gezien dat de geldvorm niets anders is dan de aan een waar vastgehechte weerspiegeling
van de betrekkingen tussen alle andere waren. Dat geld een waar is,[45] is dus alleen maar
een ontdekking voor degene, die bij de analyse uitgaat van de voltooide gedaanten. Het ruilproces
geeft aan de waar, die door dit proces tot geld wordt getransformeerd, niet haar waarde, maar
haar specifieke waardevorm. Door de verwarring van deze twee zaken kwam men tot het verkeerde
idee de waarde van goud en zilver als iets denkbeeldigs te zien.[46] Omdat het geld in bepaalde
functies door loutere symbolen kan worden vervangen, ontstond ook nog een andere foutieve
mening, namelijk dat het geld slechts een symbool was. Deze fout behelsde echter het vermoeden
dat de geldvorm van het ding slechts een uiterlijke verschijningsvorm is, waarachter
menselijke verhoudingen schuilgaan. In deze betekenis zou iedere waar een symbool zijn, omdat
zij als waarde slechts stoffelijk omhulsel is van de aan haar bestede menselijke arbeid.[47] Maar