Het Kapitaal - Marxists Internet Archive

hield. . . Ja, in sommige gevallen werden zij tot zelfmoord gedreven. . .! De prachtige en romantische
dalen van Derbyshire, Nottinghamshire en Lancashire, onttrokken aan het oog van het publiek,
werden schrikwekkende woestijnen van kwelling en — vaak van moord!. . . De winsten
van de fabrikanten waren enorm. Dit stimuleerde slechts hun geeuwhonger. Zij begonnen met de
praktijk van de nachtarbeid, dat wil zeggen nadat zij een ploeg kinderen door dagarbeid hadden
uitgeput, hielden zij een andere ploeg gereed voor de nachtarbeid; de dagploeg kroop in de bedden,
die de nachtploeg net verlaten had en omgekeerd. Het is een volksuitdrukking in Lancashire
dat de bedden nooit afkoelden.’[246]
Met de ontwikkeling van de kapitalistische productie gedurende de manufactuurperiode had de
openbare mening van Europa de laatste resten van schaamtegevoel en geweten prijsgegeven. De
naties pochten cynisch op iedere schanddaad, die een middel was tot kapitaalaccumulatie. Men
leze bijvoorbeeld de naïeve handelsberichten van de brave A. Anderson. Hier wordt het als een
triomf van Engelse staatswijsheid uitgebazuind dat Engeland bij de Vrede van Utrecht de Spanjaarden
door middel van een Asiento [Noot van de vertaler: toestemming aan vreemden om slaven
in te voeren.] het voorrecht afdwong de handel in negers, welke Engeland tot dan toe slechts
tussen Afrika en Engels West-Indië dreef, nu ook te mogen drijven tussen Afrika en Spaans Amerika.
Engeland verwierf het recht Spaans Amerika tot 1743 jaarlijks te voorzien van 4.800 negers.
Dit was tevens een officiële dekmantel voor de Britse smokkelarij. Liverpool werd groot op basis
van de slavenhandel. Deze handel was voor Liverpool de methode van oorspronkelijke accumulatie.
En tot aan vandaag bleef de ‘nette stand’ van Liverpool de lofzanger van de slavenhandel die
— vergelijk het reeds geciteerde geschrift van dr. Aiken uit 1795 — ‘de commerciële ondernemingslust
tot een hartstocht maakt, beroemde zeelieden vormt en enorm veel geld binnenbrengt.’
Liverpool maakte in 1730 voor de slavenhandel gebruik van 15 schepen, in 1751 van 53 schepen,
in 1760 van 74 schepen, in 1770 van 96 schepen en in 1792 van 123 schepen.
Terwijl de katoenindustrie in Engeland de kinderslavernij invoerde, gaf deze tegelijkertijd de
stoot tot omzetting van het vroeger min of meer patriarchale slavenbedrijf in de Verenigde Staten
in een commercieel uitbuitingssysteem. In het algemeen had de verkapte slavernij der loonarbeiders
in Europa de slavernij sans phrase (zonder omhaal) van de Nieuwe Wereld als voetstuk
nodig.[247]
Tantae molis erat (zo’n geweldig werk was het) om de ‘eeuwige natuurwetten’ van de kapitalistische
productiewijze vrij te maken, om het scheidingsproces tussen arbeiders en arbeidsvoorwaarden
te voltooien, aan de ene pool de maatschappelijke productie- en bestaansmiddelen in kapitaal
om te zetten en aan de andere poolde volksmassa te veranderen in loonarbeiders, in de vrije ‘werkende
armen’, dit kunstproduct van de moderne geschiedenis.[248] Wanneer, volgens Augier, het
geld ‘met natuurlijke bloedvlekken op de ene wang ter wereld komt,’[249] wordt het kapitaal geboren
van hoofd tot voeten, uit alle poriën, druipend van bloed en vuil.[250]
7. Historische strekking van de kapitalistische accumulatie
Waarop komt de oorspronkelijke accumulatie van het kapitaal, dat wil zeggen de historische oorsprong
van het kapitaal, neer? Voor zover de accumulatie niet de directe verandering van slaven
en lijfeigenen in loonarbeiders, dus een zuivere vormverandering is, betekent zij slechts de ontei-