Het Kapitaal - Marxists Internet Archive

economische kuur te laten beginnen en het gehele graafschap, waarvan het aantal inwoners door
voorafgaande, overeenkomstige procedures reeds was ineengeschrompeld tot 15.000 personen, te
veranderen in schapenweiden. Van 1814 tot 1820 werden deze 15.000 inwoners, ongeveer 3.000
gezinnen, systematisch verjaagd en uitgeroeid. Al hun dorpen werden vernietigd en in de as gelegd,
al hun akkers werden veranderd in weiden. Britse soldaten werden voor de uitvoering van
deze maatregelen opgetrommeld en het kwam tot gevechten met de inwoners. Een oude vrouw
verbrandde in haar hut die zij weigerde te verlaten. Zo eigende deze dame zich 794.000 acres
grond toe, die sinds onheugelijke tijden aan de clan behoorden. Aan de verdreven inwoners wees
zij 6.000 acres grond aan de kust toe, 2 acres per gezin. Deze grond had tot dusverre braak gelegen
en had de eigenaars geen inkomen verschaft. De hertogin ging in haar nobele gevoelens zo
ver om deze grond tegen een gemiddelde rente van 2s.6d. per acre te verpachten aan de leden van
de clan, die sinds eeuwen hun bloed hadden vergoten voor haar familie. Het gehele van de clan
geroofde gebied verdeelde zij in 29 grote schapenfokkerijen, elk bewoond door een enkel gezin,
meestal Engelse boerenknechten. In 1825 waren de 15.000 Kelten reeds vervangen door 131.000
schapen. Het naar de kust verdreven deel van de bevolking probeerde te leven van de visvangst.
Zij werden amfibieën en leefden, zoals een Engels schrijver zegt, half op het land en half in het
water en desondanks leefden zij slechts half op beide.[218]
Maar de brave Kelten zouden nog zwaarder moeten boeten voor hun berg-romantische verafgoding
van de ‘grote mannen’ van de clan. De vislucht steeg de grote mannen in de neus. Zij roken
er winst in en zij verpachtten het kustgebied aan de grote Londense vishandelaars. De Kelten
werden voor de tweede keer verdreven.[219]
Ten slotte werd een deel van de schapenweiden weer omgezet in jachtgebied. Het is bekend dat er
in Engeland geen echte wouden zijn. Het wild in de parken van de aanzienlijken is constitutioneel
huisvee, vet als de schepenen van Londen. Schotland is daarom de laatste toevlucht voor de ‘edele
passie’. ‘In de Hooglanden,’ schrijft Somers in 1848, ‘zijn de bossen zeer uitgebreid. Hier aan
de ene kant van Gaick vindt men het nieuwe bos Glenfeshie en daar, aan de andere kant, het
nieuwe bos van Ardverikie. Op dezelfde hoogte vindt men de Black Mount, een uitgestrekt woest
gebied, dat men sinds kort heeft laten verwilderen. Van het oosten naar het westen, van de buurtschap
van Aberdeen tot de klippen Oban, vindt men één grote reeks bossen, terwijl men in de andere
delen van de Hooglanden de nieuwe bossen van Loch Archaig, Glengarry, Glenmoriston,
enzovoort, vindt. . . De omzetting van hun land in schapenweiden verdreef de Kelten naar onvruchtbare
grond. Nu begint het rood wild het schaap te verdringen, waardoor de bevolking in
een nog verpletterender ellende wordt gedreven. . . De wildparken[219a] en het volk kunnen niet
gelijktijdig bestaan. Eén van beide moet in ieder geval het veld ruimen. Laat de wildparken in
aantal en omvang in de komende vijfentwintig jaar net zo toenemen als in de afgelopen vijfentwintig
jaar en men zal geen Kelt meer op zijn geboortegrond aantreffen. Deze beweging onder
de eigenaars van de Hooglanden is gedeeltelijk te wijten aan de mode, aristocratische streling,
jachtlust, enzovoort, gedeeltelijk echter wordt de wildhandel uitsluitend bedreven om der wille
van de winst. Want het is een feit dat een stuk in jachtgebied omgezet bergland in vele gevallen
aanzienlijk winstgevender is dan een schapenfokkerij. . . Want voor de liefhebber, die een jachtterrein
zoekt, wordt het bod slechts beperkt door de inhoud van zijn beurs. . . Het lijden, dat aan
de Hooglanders is toegebracht, is niet minder gruwelijk dan de smarten, die door de politiek van
de Normandische koningen over Engeland zijn gebracht. Het rood wild heeft een vrijere speelruimte
gekregen, terwijl de mensen naar een steeds kleiner wordend gebied werden opgejaagd. . .