Het Kapitaal - Marxists Internet Archive

arbeider wordt de onvermijdelijke consequentie van een wet, die schijnbaar uitging van hun
identiteit.[23]
Hoezeer de kapitalistische methode van toe-eigening dus in strijd schijnt te zijn met de oorspronkelijke
wetten van de warenproductie, toch vloeit deze beslist niet voort uit de schending, maar
integendeel uit de toepassing van deze wetten. Een korte terugblik op de volgorde van de bewegingsfasen,
waarvan de kapitalistische accumulatie het eindpunt is, moge dit nog eens duidelijk
maken.
We zagen eerst dat de oorspronkelijke omzetting van een waardebedrag in kapitaal zich volkomen
in overeenstemming met de wetten van de ruil voltrok. De ene partij verkoopt zijn arbeidskracht,
de andere partij koopt die arbeidskracht. De eerste ontvangt de waarde van zijn waar,
waarvan de gebruikswaarde — de arbeid — daardoor in het bezit van de tweede komt. Deze
tweede partij zet nu de hem reeds toebehorende productiemiddelen met behulp van de hem nu
eveneens toebehorende arbeid om in een nieuw product, dat hem eveneens van rechtswege toebehoort.
De waarde van dit product omvat in de eerste plaats de waarde van de verbruikte productiemiddelen.
De nuttige arbeid kan deze productiemiddelen niet verbruiken zonder hun waarde op het
nieuwe product over te dragen; maar om verkoopbaar te zijn moet de arbeidskracht in staat zijn in
de industrietak, waar zij moet worden gebruikt, nuttige arbeid te leveren.
De waarde van het nieuwe product omvat verder het equivalent van de waarde van de arbeidskracht
plus een meerwaarde. En dit komt omdat de voor een bepaald tijdsverloop — dag, week,
enzovoort — verkochte arbeidskracht minder waarde bezit dan haar gebruik gedurende dat tijdsverloop
schept. De arbeider heeft echter de ruilwaarde van zijn arbeidskracht betaald gekregen en
heeft daardoor haar gebruikswaarde afgestaan — zoals dat bij iedere koop en verkoop het geval
is.
De algemene wet van de warenproductie wordt niet aangetast door de omstandigheid dat deze
bepaalde waar arbeidskracht de specifieke gebruikswaarde bezit arbeid te leveren, dus waarde te
scheppen. Wanneer dan ook de aan het arbeidsloon bestede waardesom niet alleen weer in het
product wordt teruggevonden, maar wanneer blijkt dat deze som met een meerwaarde is vergroot,
dan is dit niet het gevolg van oplichterij van de verkoper — die immers de waarde van zijn waar
heeft ontvangen — maar het gevolg van het verbruik van deze waar door de koper.
De ruilwet eist alleen voor de ruilwaarde gelijkheid van de tegen elkaar geruilde waren. De wet
gaat zelfs uit van een verschil in hun gebruikswaarden en heeft absoluut niets te maken met hun
verbruik dat pas begint nadat de koop gesloten en voltrokken is.
De oorspronkelijke omzetting van geld in kapitaal voltrekt zich dus volledig in overeenstemming
met de economische wetten der warenproductie en met het daaruit afgeleide eigendomsrecht.
Desondanks is het resultaat dat:
1. het product de kapitalist en niet de arbeider toebehoort;
2. de waarde van dit product behalve de waarde van het voorgeschoten kapitaal ook een meer-