Het Kapitaal - Marxists Internet Archive

als een machine verschilt van de verrichtingen van de machine. Terwijl zij zich bezighielden met
het verschil tussen de marktprijzen van de arbeid en de zogenaamde waarde van de arbeid, met de
verhouding van deze waarde tot de winstvoet en tot de dank zij de arbeid voortgebrachte warenwaarde
enzovoort, zag men niet dat de loop van het onderzoek niet alleen had geleid van de
marktprijzen van de arbeid tot de veronderstelde waarde van de arbeid, maar ook had gevoerd tot
de oplossing van deze waarde van de arbeid tot de waarde van de arbeidskracht. Doordat zij zich
niet bewust waren van de resultaten van hun eigen analyse, de kritiekloze aanvaarding van de categorieën
‘waarde van de arbeid’, ‘natuurlijke prijs van de arbeid’, enzovoort, als uiteindelijke
adequate uitdrukkingen voor de behandelde waardeverhouding, raakte, zoals we nog zullen zien,
de klassieke economie verwikkeld in een onoplosbaar geheel van verwarring en tegenspraak,
waardoor zij de vulgair-economie een veilige basis verschafte voor de oppervlakkigheid, die
principieel slechts de schijn accepteert.
Laten wij nu eerst eens kijken hoe de waarde en de prijs van de arbeidskracht er in hun gewijzigde
vorm van arbeidsloon uitzien.
We weten dat de dagwaarde van de arbeidskracht wordt berekend op basis van een zekere levensduur
van de arbeider, welke overeenkomt met een bepaalde lengte van de arbeidsdag. Stel
dat de gebruikelijke arbeidsdag 12 uur duurt en dat de dagwaarde van de arbeidskracht van 3s. de
gelduitdrukking is van een waarde, waarin 6 arbeidsuren zijn belichaamd. Ontvangt de arbeider
3s., dan ontvangt hij de waarde van zijn gedurende 12 uur functionerende arbeidskracht. Wordt
deze dagwaarde van de arbeidskracht nu uitgedrukt als waarde van de dagarbeid, dan krijgen we
de volgende formule: de 12-urige arbeid bezit een waarde van 3s. De waarde van de arbeidskracht
bepaalt op deze wijze de waarde van de arbeid of — in geld uitgedrukt — van zijn noodzakelijke
prijs. Wijkt daarentegen de prijs van de arbeidskracht af van haar waarde, dan geldt dit
eveneens voor de prijs van de arbeid en zijn zogenaamde waarde.
Aangezien ‘waarde van de arbeid’ slechts een irrationele uitdrukking is voor ‘waarde van de arbeidskracht,’
is het vanzelfsprekend dat de waarde van de arbeid altijd kleiner moet zijn dan het
waardeproduct van de arbeid, want de kapitalist laat de arbeidskracht altijd langer functioneren
dan nodig is voor de reproductie van haar eigen waarde. In bovenstaand voorbeeld bedraagt de
waarde van de gedurende twaalf uur functionerende arbeidskracht 3s.; voor de reproductie van
deze waarde is 6 uur arbeidskracht nodig. Haar waardeproduct daarentegen is 6s., omdat zij in
feite 12 uur lang functioneert en omdat haar waardeproduct niet afhangt van haar eigen waarde,
maar van de tijdsduur van haar activiteiten. Zo komen we tot de, op het eerste gezicht ongerijmde
conclusie dat de arbeid, die een waarde van 6s. voortbrengt, een waarde van 3s. bezit.[27]
We zien verder dat de waarde van 3s. — waarin zich het betaalde deel van de arbeidsdag, dat wil
zeggen de 6-urige arbeid manifesteert — verschijnt als de waarde of de prijs van de totale arbeidsdag
van twaalf uur, die 6 onbetaalde uren bevat. De vorm van het arbeidsloon wist zo ieder
spoor uit van verdeling van de arbeidsdag in noodzakelijke arbeid en meerarbeid, in betaalde en
onbetaalde arbeid. Alle arbeid lijkt betaalde arbeid te zijn. Bij de herendiensten bestaat een naar
ruimte en tijd duidelijk waarneembaar onderscheid tussen de arbeid van de horige voor zichzelf
en de gedwongen arbeid voor zijn heer. Bij de slavenarbeid schijnt zelfs het deel van de arbeidsdag,
waarin de slaaf alleen de waarde van zijn eigen bestaansmiddelen vervangt, waarin hij in
feite dus voor zichzelf werkt, arbeid voor zijn meester te zijn. Alle arbeid van de slaaf schijnt on-