Het Kapitaal - Marxists Internet Archive

De waarde van een ding
Is net zoveel als het op zal brengen.
[8] ‘ . . . honderd pond sterling aan lood of ijzer kent een even grote ruilwaarde als honderd pond
sterling aan zilver of goud.’ N. Barbon, t.a.p., pp. 53 en 7.
[9] Noot bij de tweede druk. ‘Hun waarde (van de levensbehoeften) wordt, wanneer zij tegen elkaar
worden geruild, bepaald door de hoeveelheid arbeid die noodzakelijkerwijs en gewoonlijk
voor hun productie gebruikt wordt.’ Some Thoughts on the Interest of Money in general, and particularly
in the Public Funds etc., London, p. 36. Dit merkwaardige anonieme geschrift uit de vorige
eeuw is niet gedateerd. Uit de inhoud blijkt echter dat het tijdens het bewind van George II,
ongeveer in 1739 of 1740, verscheen.
[10] ‘Alle producten van hetzelfde soort vormen eigenlijk slechts één massa, waarvan de prijs in
het algemeen bepaald wordt, zonder dat daarbij wordt gelet op buitengewone omstandigheden.’
Le Trosne, t.a.p., p. 893.
[11] K. Marx, t.a.p., p. 6.
[11a] Noot bij de vierde druk. — Ik voeg het tussen haken gezette stuk toe, omdat zeer vaak het
misverstand ontstond dat Marx ieder product, dat door anderen dan de producent werd geconsumeerd,
als een waar beschouwde. -F.E.
[12] T.a.p., pp. 12, 13 en passim.
[13] ‘Alle fenomenen van de wereld, onverschillig of ze ontstaan door menselijke handelingen of
door de universele wetten van de natuur, geven ons niet werkelijk het idee van een nieuwe creatie,
maar slechts van een vervorming van de materie. Samenvoegen en scheiden zijn de enige
elementen, die de menselijke geest bij de analyse van het idee van het reproduceren kan waarnemen.
En hetzelfde geldt voor de reproductie van de waarde (gebruikswaarde, ofschoon Verri in
deze polemiek tegen de fysiocraten zelf niet goed weet over welk soort waarde hij spreekt. -M.)
en van de rijkdom, wanneer aarde, lucht en water zich op het veld omzetten tot koren of wanneer
door menselijk ingrijpen de afscheiding van een insect in zijde wordt omgezet of wanneer metaaldeeltjes
worden samengevoegd tot een repetitie-horloge.’ Pietro Verri, Meditazioni sulla Economia
Politica, (voor het eerst in 1773 verschenen), in de uitgave van de Italiaanse economen
door Custodi, Parte Moderna, deel XV, pp. 21, 22.
[14] Vergelijk Hegel, Philosophie des Rechts, Berlin, 1840, p. 250, § 190.
[15] De lezer dient in het oog te houden dat hier niet sprake is van het loon of de waarde, die de
arbeider voor een arbeidsdag ontvangt, maar van de warenwaarde, waarin zijn arbeidsdag wordt
geconcretiseerd. De categorie arbeidsloon bestaat in dit stadium van onze uiteenzetting nog helemaal
niet.
[16] Noot bij de tweede druk. Om te bewijzen ‘dat slechts de arbeid de uiteindelijke en werkelijke
maatstaf is, waarmee in alle tijden de waarde van alle waren kan worden geschat en vergeleken’,
schrijft A. Smith: ‘Gelijke hoeveelheden arbeid moeten in alle tijden en op alle plaatsen
voor de arbeider dezelfde waarde bezitten. In zijn normale staat van gezondheid, kracht en werkzaamheid
en met een gemiddelde mate van bekwaamheid moet hij altijd hetzelfde deel van rust,
vrijheid en geluk afstaan.’ (Wealth of Nations, eerste boek, hoofdstuk V.) Aan de ene kant verwart
A. Smith hier (niet overal) de bepaling van de waarde door middel van de bij de productie van de
waar aangewende hoeveelheid arbeid met de bepaling van de warenwaarde door middel van de
waarde van de arbeid, waarbij hij tracht aan te tonen dat gelijke hoeveelheden arbeid steeds dezelfde
waarde bezitten. Aan de andere kant vermoedt hij dat de arbeid, voor zover deze zich in de
waarde van de waren belichaamt, slechts geldt als besteding van arbeidskracht, waarbij hij echter