TORKiYE BAROLAR BiRÙ G%i. il - Türkiye Barolar Birliği Yayınları

VATANDAŞ LIK, GÖÇ, MÙLTECI VE YABANCILAR HUKUK İJNDAK İ GÜNCEL GEL İŞMELERlunduğu hükme bağlannııştır (m. 3).7 Türkiye AVSÖz.'e taraf FERiHA Bi İGEolmamakla beraber, Tasar ı'nırı gerekçesinde kullan ılan ifade- TANR İ B İ LiR' İ Nlerden bu milletleraras ı sözleşme hükümlerinin göz önünde TEBLİĞİbulundunılduğu anla5ılmaktad ır. 8 Bu nedenle çal ışmada heriki metin birlikte ele al ınarak benzerlik ve farklıl ıklara i şaretedilecektir.Il. İlkelerVatanda şlık hukukunda devletlerin vatandaşlık kanunlarınıhaz ırlarken göz önünde bulundurduklar ı baz ı direktif ilkelervardır.9 AVSöz., milletlerarası hukuk ve milletleraras ıtoplumdaki değişmeleri ve gelişmeleri dikkate alarak bu ilkeleriyeniden tespit etmi ştir (AVSÖz. m. 4_5).b0 Esasen bu il-Bir devletin kendi vatandaşını belirleme konusunda sahip olduğu münhasıryetki ve mürıhas ır yetki esas ı hakkında bkz. Güngör, G., AvrupaVatandaşlık Sözleşmesi, MHB, Y ıl 17-18(1997-98), s. 231-234.8 Türk hukuk uygulamas ında birçok kanunun haz ırlanmas ında tarafolunmayan milletleraras ı sözleşmelerin veya bölgesel organizasyonlarınkurallar ının dikkate alind ığı gözlenmektedir. Örneğin 5718 say ı-l ı Milletleraras ı Ozel Hukuk ve Usul Hukuku Hakk ında Kanun'un hazırlanmasında Avrupa Birliği kurallar ı göz önünde bulundurulmuştur.Bkz. Milletleraras ı Ozel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun Tasarısı ve Adalet Komisyonu Raporu (1/337), 23. Dönem, 2. Yasama Y ılı,TBMM S. Sayısı: 47, http://www2tbmm.gov.tr/d23/1/1-0337.pdf.Milletleraras ı hukukta genel kabul gören kuralların başında "Vatanda ş-lık hukukunun direktif ilkeleri" veya "Vatanda şlık hukukuna hakimolan ilkeler" olarak adland ırılan üç ilke bulunmaktad ır:1. Herkes mutlaka bir vatanda şlığa sahip olmal ıdır (vatans ızlığı önleme),2. Herkesin sadece bir vatandaşlığı olmal ıdır (çok vatanda şlığı önleme),3. Herkes vatanda şl ığıru deği ştirmekte serbest olmal ıdır (ilgilininiradesinin rolü).° AVSöz.'de tespit edilen ilkeler şunlard ır:1. Herkes vatandaşlık hakkına sahiptir (m. 4/a),2.Vatansızlık önlenmelidir (m. 4/b),3. Hiç kimse keyfi olarak vatanda şlığından yoksun b ırak ılamaz (m.4/c),4. Bir Mcit devlet vatanda şı ile yabanc ı aras ındaki evliliğin veya evliliğinsona ermesinin yahut evlenmenin devamı sıras ında eşlerden birininvatanda şlığını değiştirmesinin, diğer eşin vatandaşlığmı otomatik99