TORKiYE BAROLAR BiRÙ G%i. il - Türkiye Barolar Birliği Yayınları

AKTUELLE ENTWICKLIJNGEN 1M STAArSANGEHÖRIGKEITS AUSLANDER- UND FLÜCHTLINGSR£ (FilMUT ATAU'NIN bir hakkı "yok" kılan bir süreci ifade etmektedir. Yabanc ılarTEBli Ğİ söz konusu olduğunda da, i şte tam bu nokta daha fazla önemkazanmaktadır. Zira, doğrudan maddi hukuka ili şkin bir düzenleme,di ğer bir ifadeyle, maddi hukuka ilişkin bir hakkınvatandaşlar yamnda yabanc ılara tanınmış olup olmadığı yabuthangi ölçüde tanındığı ilk bakışta daha fazla dikkat edilenbir husustur. Buna karşıl ık, böyle bir hakkm himayesi sadedindeç ıkan ihtilafın mahkeme eliyle çözümünü düzenleyenkurallar, daha ziyade ikinci planda kal ır. Oysa sonucuitibariyle bakıldığında ve bu açıdan doğrudan doğruya esasıetkilediğinden en az bizatihi maddi hukukun kendisi kadarönem taşımaktad ır. Öte yandan, medeni usül hukukununşekli hukukun bir dah olmas ı ve şekil kurallannın yabanc ılariçin daha fazla "yabancılık" çekilecek bir alana kar şıl ık gelmesihasebiyle, bu alandaki zorluklar yahut bariyerler çoğu zamanzannedildiklerinden daha büyük sonuçlar do ğururlar.Medeni usül hukukunun bir di ğer yönü de, devletlerindoğrudan egemenlik alan ıru ilgilendiren bir faaliyete, di ğerbir ifadeyle "yargı" alanına ilişkin olmas ıdır. Uyu şmazlığmkonusunu oluşturan hakkın özel hukuka ili şkin olmas ı ve buyönüyle çoğu zaman kamu hukukunu ve kamu düzenini ilgilendirmemesinekar şılık, yargısal faaliyetin doğrudan egemenlikhakkırun bir kullanımı/görünümü olması itibariyle,yabancılık unsuru söz konusu oldu ğunda, bu noktayı nazardanayrıca değerlendirilmesi kaçınılmaz olmaktad ır.Aşağıda, esas itibariyle yukarıda belirtilen çerçeve içindekal ınmak suretiyle, yabancilarm Türk mahkemeleri önündebir özel hukuk uyu şmazhğı sebebiyle dava açmaları yahutdavali durumda bulunmalar ı ihtimalinde, genel olarak Türkmedeni usül hukukunun kurum yahut kurallar ı karşısındaTürk vatandaşlarına nazaran farklı bir durumda olup olmadıkları,hangi durumda bir farklılığın ortaya Çıktığı ve bununnasıl değerlendirilmesi gerekti ği konulan üzerinde durulacaktır.546