TORKiYE BAROLAR BiRÙ G%i. il - Türkiye Barolar Birliği Yayınları

VATANDAŞLIK, GÖÇ, MÜLTEC İ VE YABANCILAR HUKLJKUNDAK İ GÜNCEL GEL İŞMELER1. AVSÖz., vatanda şlığm kanun yoluyla (do ğrudan) sonaermesini kabul ederken Tasar ı'da (TVK'nda da olduğu üzere) TANR İTürk vatanda şlığulın kendiliğinden sona ermesine ili şkin herhangibir düzenleme mevcut değildir. Bu durum, Türk vatandaşlık hukukunun vatans ızlığı önlenme ilkesine verdi ği öneminönemli kan.ıtlanndan birisidir.2. AVSÖz., milletleraras ı bir sözleşme olması nedeniylevatandaşlığı sona erdiren halleri daha ayrmtılı olarak tespitetmiş ve taraf devletleri bu sebepleri kabul konusunda serbestb ırakmıştır. Taraf devletler dilerlerse bu yedi sebebin tamamınavatandaşl ık kanunlannda yer verebilecekleri gibi dilerlersebazılarını vatandaşlık kanunlar ında kabul edebiliıler.Tasarı'da vatandaşlığın irade d ışı kaybı halleri iki ana ba ş-hkta toplanmıştır: Kaybettirme (Tasar ı m. 29) ve vatandaşlığıniptali (Tasar ı m. 31) .20 Yukandaki tabloda da görüldüğüüzere, Tasarı'da vatanda şlığın irade d ışı kaybı sebepleri,AVSÖz.'e nazaran, oldukça s ınırl ıdır. Tasarı'da sayılan vatandaşlığınirade d ışı kayb ı sebeplerinden sadece ikisinin aç ıkçaSözle şme'de kar şiliğı bulunmaktad ır (Tasar ı m. 29/c ve 31).Tasar ı'nın 29. maddesinin (a) ve (b) bentlerinde belirtilen yabancı bir devletin, Türkiye'nin menfaatlerine uymayan herhangibir hizmetinde kendi iste ği ile çal ışmaya ilişkin iki sebebinSözleşme'de açıkça karşılığı tespit edilememektedir.Bununla beraber her iki meme ba şka bir aç ıdan da yaklaşılması ve bu aç ıdan sona erme sebeplerinin karşılaştırılmasımümkündür. Tasar ı'da kaybettirme sebebi olarak düzenlenen"yabanc ı bir devletin, Türkiye'nin menfaatlerine uymayanherhangi bir hizmetinde kendi isteği ile (savaş hali ve sava ş hali d ı-şına) çal ışma" hali, bir anlamda Sözleşme'nin 8. maddesindesayılan " Taraf devletin hayati ç ıkarlanna ciddi olarak zarar verendavran ışlarda bulunma" sebebi içerisinde dü şünülebilir. Sözleşmededüzenlenen kay ıp sebebi daha genel ve daha genişkapsamlid ır. Tasarı'nın 29. maddesinin ilk iki bendinde say ı-lan sona erme sebepleri de Türkiye'nin hayati ç ıkarlarıyla ilgilidir.Ancak Tasar ı, Türkiye'nin hayati ç ıkarlarına zarar ve-20Bkz. Tanrıbilir, Kaybetme, s. 41 vd.111FER İ HA B İ LGEIEBÜ ĞİB İ IiR' İ N