TORKiYE BAROLAR BiRÙ G%i. il - Türkiye Barolar Birliği Yayınları

VATANDAŞ LIK, GÜÇ, MÜLTECi VE YABANCILAR HUKUKIJNDARi GÜNCEL GELi ŞMELERbağh tasarruf yolu ile edinilen mirasç ılık hakkının dolaylı bi- FÜGENçimde engellendiğine işaret edecektir. Bu nedenle, kural ola- SARGININrak ölüme bağl ı tasarruf yoluyla bir sinirli ayni hak edinimin- TEBli Ğİde de kanuni mirasa benzer bir yol izlenmesi gereklidir.Bu a şamada, yukar ıda genel çerçevesi belirlenen sinir-Il ayni hak ediı-ıimine dair kay ıt ve s ınırlamalar hakkında şudüşünceler dile getirilmelidir:Kanun koyucunun rehin haklar ı ile ilgili istisnai tavnbir yana b ırakılacak olursa, ta şınmaz mallar üzerinde kurulans ınırlı ayni haklar ın sahibine sağlad ıklan yetkilerin nitelikleridikkate al ındığında, s ınırlı ayni haklarm tümünün edinimininaynı şartlara tabi k ılınnuş bulunmas ı eleştirilebiir.TMK'nın, irtifak hakları,' rehin haklar ı' ve taşınmaz yükü66olarak somutlaştırdığı "numerus clausus" hak tasnifi dahilindebakıldığında, kanımızca, tüm sınırlı ayni hak çeşitleri için or-İrtifak haklar ı şu şekilde tasnif edilmektedir: Ta şınmaz lehine irtifakhaklar ı (TMK nı. 779 vd.); devri ve miras yoluyla intikalinden söz edilemeyen,kişiye bağlı irtifak haklan olarak intifa ve oturma hakları (TMKm. 795 vd. ve m. 823 vd.); aksi kararla ştırılmad ıkça devri ve miras yoluile kazanırm mümkün kıl ınan kişiye bağl ı haklar olarak üst ve kaynakhakları (TMK m. 826 vd. ve m. 837); aksi kararla ştırılmad ıkça devredi-Lemeyen ve rnirasç ıya intikal etmeyen diğer düzensiz ki şisel irtifak hakları (TMK m. 838). Bunlardan üst ve kaynak hakk ının ortak özelliği, bağımsızve sürekli sınırl ı ayni hak niteli ği kazanabilmeleri ve bu nedenleta şınmaz mal mülkiyeti hakk ı yaratabilmeleridir, örne ğin, üst hakkı,30 y ıl ı a şan bir süre için kurularak süreklilik kazandığında taşınmazmal say ılmakta ve hak olarak varl ığını azami 100 yıl devam ettirmektedir(TMK m. 826 ve m. 836). Tapuda ayr ı bir sayfaya ba ğımsız ve sürekliayni hak olarak kaydedilen üst hakk ı, mülkiyet hakkı yarattığından,bu ba ğımsız hak üzerinde, ayr ıca yeni s ınırlı ayni haklar oluşturulmasıda mümkündür: Kemal Oğuzman/ Ozer Seliçi/Saibe Oktay-Özdemir,Eşya Hukuku, B. 11, Istanbul 2006, s. 676; Keza kaynak hakk ı için bkz.TMK nı. 837/3.f ık. Bu hakların dışı nda, düzensiz diğer ki şisel irtifaklarda devredilebilir şekilde kurulmuşlarsa, ba ğımsız nitelik ta şırlar;süreklili ğe sahip iseler, bağıms ız ve sürekli hak nitelikleri dolay ısıylatapu kütüğürıde ayrı bir sayfaya taşınmaz mal olarak kaydedilebilirlenOğuzman/Seliçi/ Oktay-Ozdemir, s. 679-680.65TMK m. 850 vd.66Taşınmaz yükü, taşırımnaz mal malikini hak sahibine baz ı edimlerde bulunmaborcu altına sokan ve hak sahibinin bu alaca ğını taşınmaz bedeliile teminat altına alan s ınırl ı ayni haklard ır (TMK m. 839 vd.).459