TORKiYE BAROLAR BiRÙ G%i. il - Türkiye Barolar Birliği Yayınları

AKTIJELLE ENIWICKLUNGEN 1M STAATSANGEHÖRIGKEITS -, AUSLANDER- UND FLÜCHTLINGSRECHTMESUT Çoğu ülkenin mevzuatında ise (Türkiye, Almanya, ABD,AYGÜWÜN Avusturya, Hollanda gibi ülkelerin vatanda şl ık kanunlar ın-TEBL İĞİ da) askerliğirı vatanda şlığırı kaybına yol açmasına ili şkin hükünılerbulunmakta ve bu konuda da genelde iki farkl ı kayıpnedeninin tercih edildiği görülmektedir.İlk ihtimalde, yükümlünün yurt d ışı nda bulunup askerlikiçin kendisine yapılan çağrıya uymamas ı ya da askerlikhizmetini yerine getirmemek için yurt dışına kaçması durumundavatanda şlığı kaybetmesi söz konusu olmaktad ır. Bunedenlere ba ğlı olarak vatanda şl ık bağma son verilen ki şiyurt dışında bulunmaktad ır.İkinci ihtimalde ise, yükümlünün izinsiz olarak yabanc ıbir devletin hizmetinde gönüllü olarak askerlik yapmas ı, yatandaşlığmınkaybına yol açan bir neden olarak görülmektedir.Askerlik, sadakat yükünılülüğünün bir sonucu olarak vatandaşlariçin öngörülen bir hak ve yükümlülük oldu ğundan,yabanc ı devlette gönüllü askerlik hizmeti yapmanın, bu sadakatyükümlülüğü ile uyu şmad ığı sonucuna var ılmaktad ır.Nitekim Avrupa Vatanda şlık Sözleşmesi m. Tde askerliğin,sadece, yabanc ı askeri kuvvetlerin gönüllü olarak hizmetindebulunulmas ı durumunda vatanda şlığın kaybına neden olacağıhükme bağlanniiştır. Avrupa Vatanda şlık Sözleşmesi'ndeyer alan bu kayıp nedeni, Türk hukuku aç ısından her ne kadarşu anda yürürlükte bulunan 403 say ıl ı TVK'da açıkça birkaybettirme nedeni olarak düzenlenmese de, yürürlü ğü bulunmayanTAbiiyet-i Osmaniye'ye Dair Nizamname ile 1312say ılı TVK'da daha a ğır bir kay ıp türü olan vatandaşlıktan ıskat(ç ıkarma) nedeni olarak düzenlenmekte idi.Türk hukukunda askerlik ile ilgili olarak vatanda şlığmkaybı pek çok ülkeye nazaran daha geni ş düzenleme alanıbulmu ştur. Bu konuda izlenen sistem, ilk ihtimalde de ğerlendirdiğimiz,yükünilünün askerlik hizmetini yapmamak üzerebir şekilde yurt d ışmda bulunmas ı hallerine ili şkindir. Askerlikile ilgili olarak Türk vatanda şlığının kayb ı, TVK m. 25'edenk gelen "kaybettirme" müessesesi içerisinde üç fıkra olarak236