TORKiYE BAROLAR BiRÙ G%i. il - Türkiye Barolar Birliği Yayınları

VATANDAŞ LIK, Göç, MÜLTECI VE YABANCILAR IIIJKLJKUNDAK İ GÜNCEL GELi ŞMELERsmda, kanunilik ve milletlerarası hukuka uygunluk kriterle- FÜGENri gerekli ve yeterli olup; Anayasa'n ın ilgili maddesinde be- SARGIN' İ Nlirtilen özel sebeplerin dışı nda kalan nedenlerle dahi bu s ı- TEBLi ğİmrlama gerçekleştirilebilecektir . 16 Diğer bir yorum tarzı ise,Anayasa'nın 13. maddesinde yer alan "hakkın özü" ile "demokratikve iLik toplum düzenine uygvnluk" ve "ölçülülük" kriterlerinin,16. maddede zikredilen ilkelerle birlikte bütünlük arzedeceği; bir başka deyişle, 16. maddenin yabanc ılar için ek birgüvence sağladığıdir. Dolay ısıyla ikinci yorum tarz ı dahilindekonuya yakla şıldığı nda, genel olarak yabancıların Anayasaile tanınan hakları, milletleraras ı hukuka uygunluk kaydıyla; kanunla s ınırlandırılabilmekle birlikte, hakk ın özünüortadan kaldıracak biçimde -Anayasa'nın 15. maddesi hükmühariç- tümüyle yasaklanmas ı mümkün olamayacaktır. Buçerçevede, milletleraras ı hukuk, yabancılar için bu haldun tümüyleortadan kalchnlmas ına veya fiilen kullan ılamaz halegetirilmesine izin yerse bile, Türk Anayasas ı'nın 13. maddesinin,16. maddenin uygulanma alan ını bu kapsamda daraltt ı-ğı söylenebilecektir.Kanımızca esasen, ölçülülük ilkesi, milletleraras ı hukukunbenimsediği bir ilke olarak 16. maddede mündemiçtir.Aynı şekilde, insan haklarına saygı ve hakkın özü kriterini ihtivaettiği dile getirilen demokratik toplum düzeninin gereklerineuygunluk kriteri 17 bakımından da benzer bir yorum yapılmas ı yanlış olmayacaktır. 18 Bu nedenle, her iki madde arasındakifarklılık, özel sebeplerle s ınırlama ve şayet doktrin-16Bu yönde görüş için bkz. Kemal Gözler, Türk Anayasa Hukuku Ders/ertB. 4, Bursa 2007, s. 132-133; Abdurrahman Eren, Özgürlüklerin S ınırlanmasında Demokratik Toplum Düzeninin Gerekleri, Istanbul 2004, s. 65.Ancak, andan son yazar, 16. maddede yabanc ılar hakkında milletlerarası hukuka uygunluk kriteri bir güvence olarak yer ald ığı için, AvrupaInsan Haklarını ve Ana Hürriyetleri Korumaya Dair Sözle şme ile yabancılaratan ınan güvencelerin, minimunı güvenceler olarak 1982 tarihliAnayasa açısından da geçerliliğini koruduğunu ifade etmektedir.17Kavramı somutlaştıran bu ve diğer unsurlar için bkz. Atar, s. 126 vd.18"Demokratik toplum düzenine uygunluk"un, milletleraras ı insan haklanbelgelerinde, temel hak smırlamalannın sınırını çizen ilkelerden biriolarak yer aldığı hakkında bkz. Eren, s. 106.437