TORKiYE BAROLAR BiRÙ G%i. il - Türkiye Barolar Birliği Yayınları

VATANDAŞLIK, GÖÇ, MÜLTECi VE YABANCILAR HIJKUKUNDAK İ GÜNCEL GEL İŞMELER(1929 Ekonomik Buhran ı, Kurtulu ş Sava şı'ndan yeni ç ıkılmış R İ FAr ERTENINolmas ı ve Kurtuluş Savaşı'nın ülkenin ekonomik ba ğımsızli ğı TEBLİĞİolarak da algılanması) nedeniyle yabanc ı yatırımcılan ürkütenuygulamalar görülmü5tür.6Yabanc ı yatırımlara ilişkin ihtiyaçlar 20.02.1930 tarihve 1567 sayılı Türk Parasmın Kıymetini Koruma Hakk ındaKanun' uyar ınca çıkarılan kararnamelerle giderilmeyeçal15ı1mıştır. 8 IL Dünya Savaşı'ndan sonra ise, yabancı yatırınılardanfaydalanabilmek amac ıyla art ık kanuni düzenlemeyapma ihtiyacı hissedilmiştir. Bu bağlamda, yürürlüğe konulankanunlar şunlard ır:banc ı) sermayesine has ımız (dü şmanız); hayır, bizim menıleketimiz vfisfdir(geniştir). Çok s% (emek) ve sermayeye ihtiyac ımız vardır. Kanunlarım ızariayet şartıyla ecnebf sermayelerine bizim gelen teminat ı vermeğe her zamanhaz ırız. Ecnebf sermayesi bizim süyimize inzimam etsin (katılsın) ve bizim ileonlar için faydal ı neticeler versin." Ancak, Atatürk yabanc ı sermayenin sahipolacağı statünün s ınırlarını da bu açıklamalarırun devamında ifadeetmiştir. Söz konusu ifadesinde Atatifrk,"... ecnebi sermayesi müstesni birmevkie malikti, Devlet ve hükümet ecnebf sennayesinin Jan darmal ığından başkabir şey yapmamıştır. Her yeni millet gibi Türkiye buna muvafakat edemez."diyerek, yabanc ı sermayenin ayrıcal ıkl ı bir yere sahip olamayaca ğını dabelirtmiştir. Konuşma metni için bkz. Ökçün, A. G., Türkiye iktisat Kongresi,Ankara 1968, s. 252-253.Cumhuriyetin kurulmas ından sonraki y ıllarda da, Türkiye'de yabancıyatırımlar yap ılmıştır. Hatta bazı alanlarda kendilerine tekel hakk ı dahiverilmiştir. Bkz. Okçün, A. C., 1020-1930 Y ılları Aras ında Kurulan TürkAnonim Şirketlerinde Yabanc ı Sermaye, Ankara 1971, s.17 vd; yabanc ı yatırımlara ili şkin hükümet politikaları hakkında bilgi için bkz. "CumhuriyetinKuruluşundan Günümüze izlenen Yabanc ı Sermaye Politikalan",(Haz. Dilek Emil), Hazine Dergisi (Cumhuriyetin 80. Y ılı Ozel Sayısı),Ankara 2003, s. 109-119.RC, 25.02.1930, 1433.1 ila 9 say ıli Karamamelerde, konuya ili şkin bir hükme yer verilmemiş-Ur. 10 say ıl ı Kararnameye (RG, 02.03.1933, S. 2342) ek olarak, 1444 sayılıKanunun 29'uncu maddesi uyarınca yayınlanmış bulunan "Kambiyoihtiyaç üstesi"nin 5. maddesinde ilk defa yabana sermayeden bahsedilmektedir.Kararnameler boyutunda bu alanı düzenleyen ilk hükümler11 say ılı Kararna ınenin (RG, 03.09.1934, S. 2793) 5. ve 29. maddelerindeyer almaktad ır. Yabanc ı sermayenin teşviki yönünde Türk hukukundakiilk hüküm ise 13 say ıh Kararnamenin (RG, 26.05.1947, S. 6615)31. maddesidir (Erten, R., Doğrudan Yabana Yatırımlar Kanununun TürkYabancıları Hukuku Sistemi içindeki Yeri ve Rolü, Ankara 2005, s. 46-47).399