TORKiYE BAROLAR BiRÙ G%i. il - Türkiye Barolar Birliği Yayınları

VATANDAŞ LIK, GÖÇ MÜLTEC İ VE YABANCILAR HUKUKUNDAJ( İ GÜNCEL GELİŞMELERTürk vatanda şlık hukukunun tarihçesinde vatanda şlık- NURAY EKŞİ'N İ Nla ilgili i şlemlerin idari yargı denetiminin dışında kalmasına ITBU Ğİyol açan ikinci sebep, yasal bir düzenleme ile yarg ı yolununkapatılmasıdır. 12 Eylül 1980-6 Aralık 1983 tarihleri aras ındayürürlükte bulunan Anayasa Düzeni Hakk ında Kanun ile BakanlarKurulu kararlarına karşı idari yargı yolu kapatılmıştı.Türk vatandaşliğının yitirilmesi işlemlerini idari yargı denetimidışı nda b ırakan her iki sebep aşağıda ayrıntıl ı olarak incelenecektir.A. Yasaların Yargısal Denetimine ilişkin SisteminYokluğu veya idari YargımnHenüz Faaliyete Geçmemi ş Olmas ıDevletin izlediği ulusal ve uluslararas ı politikaların yanısıra yaşanan siyasi geli şmeler de vatandaşlik kanunlar ınayansımaktadır. Bu yans ımanın sonucunda bir dönem ki şininvatandaşlığmı yitirmesine sebep olan bir olay daha sonra vatandaşlıkkanunlarından çıkarılabilmekte; hatta söz konususebeple Türk vatanda şlığını yitiren ki şiye tekrar Türk vatandaşlığınıkazanmas ı için özel hükümler konulmaktad ır. Siyasigeli şmelerin vatanda şhk kanunlar ına yansımasının tipik örneklerindenbirini 1924 y ılında yürürlü ğe giren 431 sayılı Kanunoluşturmaktadır.Hilafetin İlgasına ve Hanedan-1 Osmaninin TürkiyeCumhuriyeti Memaliki Haricine Ç ıkarılmasına Dair 431 sayılıKanun'un" 1. maddesinde halifeli ğin kald ırıldığı ifadeedilmiştir. Bu Kanun'un 2. maddesinde ise, halife ve OsmanlıHanedanı'nın erkek, kadın bilcümle azas ı ve damatlarTürkiye Cunıhuriyeti içinde ikamet etme hakkından ebediyenmahrum bırakılmıştır. Aynı zamanda bunların Türk vatandaşlık sıfatı dakald ırılmıştır (431 sayılı Kanun m. 4). 1952yılında Hilafetin ilgasma ve Hanedan-1 Osmaninin TürkiyeCumhuriyeti Memaliki Haricine Ç ıkarılmas ına Dair Olan 431sayıl ı Kanunun 2. maddesinin Değiştirilmesi ve Ayn ı Kanu-RG, 6.3.1924/63; Düstur: m. Tertip, C. V., 2. bas ı, s. 668.79