21.03.2013 Views

LudovicoBertonioMuchosCambios

LudovicoBertonioMuchosCambios

LudovicoBertonioMuchosCambios

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Vocabulario de la Lengua Aymara 193<br />

cuales se añadirá. K'inaranttaña.<br />

Hundirse, sumirse la tierra. Phapharanttaña, &c. Ut<br />

Supra.<br />

Hundirse los ojos. Jalaranttaña. Idem:<br />

phutunqukixaña.<br />

Hundirse el barco o navio. Sat'iña.<br />

Hundirse en la ciénega. Phutuxranttaña, thäxranttaña<br />

vel jusuxranttaña.<br />

Hundirse, abollarse. Phapharanttaña, p'iyaranttaña.<br />

Hundirse el ichu del tejado. Yayuranttaña,<br />

allinuqtaña, sat'inuqtaña. Idem: williranttaña.<br />

Hundirse la tierra encharcada. Umaranttaña.<br />

Hundirse el pie en la nieve. P'usuxranttaña o en la<br />

ciénaga, arena, &c.<br />

Hundir. Activo. Aparanttäña, &c. Añadiendo diéresis<br />

en todos los verbos que significan hundirse.<br />

Hundir a voces. Uxiña. Idem: uxikataña.<br />

Hundido estar. Es lo mismo que hundirse.<br />

Hundido de ojos. Nayra phutunqu.<br />

Huracán. Thä tumasi.<br />

Hurgar el fuego. Khistuña.<br />

Hurgonero, atizador. Khistuña.<br />

Hurtar. Luntataña vel luntaraqaña. La cual partícula<br />

-raqa, puede añadirse a todos los verbos que<br />

significan hurtar 3 -qi.<br />

Hurtarlo todo. Q'umusuña, q'anaqaña, 3 -qi<br />

q'anusuña, q'arusuña, q'umaraña, q'umamukuña,<br />

jaya jak'a luqaña.<br />

Hurtar reales y otras cosas así menudas.<br />

Irutaraqaña, irsuña.<br />

Hurtar unas pocas de papas. Mujusiña,<br />

mujusiraqaña.<br />

Hurtarlas, escondiéndolas en la tierra. Maxanaña.<br />

Hurtar a menudo cosas. Suruqäña, suruqäraqaña.<br />

Hurtar disimuladamente, trabucando palabras y<br />

razones. T'injruña.<br />

Hurtar el cuerpo al golpe o a las personas por no<br />

ser visto. Pullqiña, pullqinaqaña.<br />

Hurtar el cuerpo al trabajo, al pecar y a otras<br />

cosas. Jani irnaqañataki, jani jucharu jalantañataki<br />

pullqiña.<br />

Hurto. Luntatawi.<br />

Huso con que hilan. Qapu lawa. + Huso con hilo:<br />

qapu aya + Hilarlo: Maya aya qapuña.<br />

Huso grande para torcer. K'anta. + Hacerle: qapu.<br />

Idem: K'anta luraña, qaputaki lawa qaquraña.<br />

Huir. Phat'ita, mitiqaña. 3 -ki. Mariña. Vide: pha- no.<br />

13 donde se hallarán muchos modos.<br />

Huir un caballo o carnero, &c. Jawraña,<br />

jawranaqaña.<br />

Huirse con miedo. K'uñumukuña, ñusk'umukuña,<br />

kumpumukuña.<br />

Huirse en compañía de alguno. Irphuthaltaña, sara<br />

taltaña.<br />

Huirse del pueblo. Jalsuña, chhaqhaña. 3 -qhi.<br />

Huirse. Vide: Escabullirse.<br />

Huir de mi alguno. Phat'irapitu. Interponiendo la<br />

partícula -rapi<br />

Huírseme de mi poder. Phat'iraqitu. Con la partícula<br />

-raqa.<br />

Huirse de aburrido. Aypanaña, kallawaña,<br />

aypanatusnuña, jakhutusnuña.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!