21.03.2013 Views

LudovicoBertonioMuchosCambios

LudovicoBertonioMuchosCambios

LudovicoBertonioMuchosCambios

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

384 Ludovico Bertonio<br />

Khuyach'ukiña. Hacer bien a otro por cumplimiento.<br />

Khuyarachaña. Idem. Y hacer bien a uno sin haber<br />

mucha razón para ello.<br />

Khuya khuya ullaniqaña. 3 -qi. Parecer que está<br />

triste, mostrarse afligido, andar encogido.<br />

Khuyathaptaña. Idem.<br />

Khuya khuyaki arusiña. Hablar como hombre<br />

afligido.<br />

Khuya khuyawa maña. Enternecerse partiéndose<br />

para alguna parte o dejar enternecidos<br />

Khuyaptasawa maña. Idem<br />

Khuya khuya jacha ajusa. Uno que siempre<br />

representa sus duelos y necesidades y llora.<br />

Khuyaptaña. Entristecerse, enternecerse.<br />

Khuyaptäña. Hacer enternecer o entristecer.<br />

K'<br />

K'acha. Entreverado en la punta o extremidad de<br />

diverso color. Chiqa janq'u k'achan: pájaro que<br />

tiene blancas las puntas de las alas y así dicen en<br />

ch'ära k'achani; que las tiene negras.<br />

K'achachasiña. Tener la extremidad de diverso color.<br />

Inti qullu qulluru k'achachasi: parecer el sol en las<br />

coronillas de los cerros.<br />

K'ajiptaña. Secarse.<br />

K'ak'iña, k'umintaña. Murmurar interiormente.<br />

K'ak'i qala. Piedrecitas como las que sirven para<br />

entremeter haciendo paredes.<br />

K'ak'ax k'ak'axtaña. Rechinar la madera del techo o<br />

de otra parte, dar estallido.<br />

K'ak'usuña. Quitar de las manos.<br />

K'ak'ana. Gallinero.<br />

K'awayu, pisna. Ligero.<br />

K'awantasiña. Lastimarse el pie o la mano con<br />

alguna espina o cosas semejantes.<br />

K'awantasäña. Ser causa de que uno se lastime.<br />

K'axraña, irpaña. Llevar persona o animal<br />

arrastrando.<br />

K'axraniña. Traer.<br />

K'axaña. 3 -xi. Horadar la tierra para sembrar o para<br />

sacar las papas.<br />

K'axi, waña. Seco, sin agua.<br />

K'axrathapiña, qhumathapiña. Abrazar.<br />

K'axrathapisiña. Abrazarse.<br />

K'axraña, alisiña. Ir en seguimiento de algo. Admite<br />

las partículas que los otros verbos de movimiento.<br />

K'axtaña, phukusuña. Estar la gente con mucha<br />

apretura en alguna parte.<br />

K'axtata. La gente apiñuscada.<br />

K'axti. Innumerable; muchísimos.<br />

K'axaqaña. 3 -qi. Madurar las papas y otras frutas,<br />

cuando están ya para comerse.<br />

K'amiña. Doler los dientes o muelas. Lakha k'amitu.<br />

K'amuraña, manq'aruña. Desear que le den de lo<br />

que comen.<br />

K'amusiña, khistusiña. Hablar mal de otro.<br />

K'anaña. Trenzar el cabello, esteras, caireles, &c.<br />

K'anathapiña. Idem.<br />

K'anasiña. Estar bien trabada la pared y otras cosas.<br />

Kanasäña. Activo. Trabar.<br />

K'anaqaña. 3 -qi, q'umaña. Hurtarlo todo sin dejar<br />

nada.<br />

K'anallapi. Quinua colorada.<br />

K'ank'antaña, ansuta ansanuqaña. Boquear<br />

agonizando.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!