21.03.2013 Views

LudovicoBertonioMuchosCambios

LudovicoBertonioMuchosCambios

LudovicoBertonioMuchosCambios

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Vocabulario de la Lengua Aymara 385<br />

K'anchilla, k'apchi. Galano bien aderezado.<br />

K'anchillachasiña. Aderezarse.<br />

K'anchilla arusiña. Jactarse de que tiene mucho,<br />

fanfarronear, &c.<br />

K'anchira. Chimenea y ventana cerrada como: t'uxu.<br />

K'anchaña, qhanaña. Haber luz en alguna parte.<br />

K'anchäña. Alumbrar.<br />

K'anchakataña. Llegarse la llama o luz.<br />

K'anchatataña. Venir luz a todas partes.<br />

K'ana. Mechón de cabello.<br />

K'ank'a. Cubierto de sarna. Qaracha k'ank'a.<br />

K'ank'a. Lleno de grietas o aberturas.<br />

K'ank'aptaña. Abrirse, hacer grietas; dícese de todo.<br />

K'ank'alliña. Hacerse grietas en los pies.<br />

K'ank'alliña. Sollozar mucho. Jacha k'ank'alliña.<br />

K'ank'alli. Grieta o costra.<br />

K'anthaña. Torcer lo hilado.<br />

K'anña. El huso con que tuercen.<br />

K'anusuña, q'umusuña. Hurtarlo todo.<br />

K'añasawri, ch'iqi ch'iqi. Un gusanito negro.<br />

K'apha. Ternilla de la nariz, orejas y de otras partes<br />

del cuerpo.<br />

K'apha. El cogollo y tallo de las plantas y también es<br />

una especie de goma que sale de una raíz llamada<br />

jiski.<br />

K'aphaña. Dar con un palo o con la mano.<br />

K'aphaqxaña. Idem.<br />

K'aphanuqaña. Dar mucho así.<br />

K'aphaxtaña. Quebrarse.<br />

K'aphaxtäña. Quebrar.<br />

K'aphax k'aphaxtaña. Dar estallido lo que quiere,<br />

quebrarse y las coyunturas, &c.<br />

K'aphaxtusnuña, t'alaxtusnuña. Caer con todo el<br />

cuerpo.<br />

K'aphaxtäña. Hacer dar porrazo que retumbe.<br />

P'iq'iñaja k'aphaxtäña: dar calabazadas.<br />

K'aphaxnuqtaña. Caer así, dar batacazo.<br />

K'aphuta, k'aphanuqaña. Dar vuelta con la cabeza<br />

jugando los muchachos.<br />

K'apchi, k'anchilla. Bien aderezado, lúcido.<br />

K'apichichasiña. Aderezarse.<br />

K'apchi arusiña. Jactarse con mentira, fanfarronear.<br />

K'apu k'apu. Sapo gritón.<br />

K'apu k'apu jaqi. Hablador o gritón.<br />

K'apuraña, pakiraña. Quebrar la punta de algo.<br />

K'apurt'aña. Quebrarse la punta.<br />

K'apuña, k'apujaña. Quebrar.<br />

K'apuxtaña. Quebrarse.<br />

K'apunuqaña. Quebrar en muchos pedazos.<br />

K'ara k'ara. La cresta.<br />

K'ara k'ara jaqi. La cumbre de las peñas.<br />

K'ark'artaña. Hacer ruido la puerta al cerrarse o<br />

abrirse.<br />

K'ark'artaña. Cacarear.<br />

K'araña. Llevar ascuas.<br />

K'araniña. Traerlas y puede componerse como los<br />

otros verbos de llevar.<br />

K'arathapiña. Sumar o juntar las partidas.<br />

K'ara. De un solo color. Janq'u k'ara, wila k'ara:<br />

blanco o colorado, sin mezcla.<br />

K'ara. Pintas del rostro blancas o negras o según el<br />

color que precediere y es enfermedad.<br />

K'ara ajanuni. Pintado así.<br />

K'ara katuña. Cobrar esta enfermedad de los yungas.<br />

K'ara mistutu. Idem.<br />

K'ara waxu. Alegre, risueño.<br />

K'ara waxu achachi vel apachi. Viejo, mozo en sus<br />

costumbres o burlón.<br />

K'ara khalli. Pájaro grande y de color pardo.<br />

K'ara wäsi. Pájaro grande gallinazo.<br />

K'ari. Mentiroso.<br />

K'ari k'ari. Acostumbrado a mentir.<br />

K'ariña. Mentir.<br />

K'arisiña. Mentir o no cumplir lo prometido.<br />

K'arintaña. Chismear.<br />

K'arisirapiña. Mentir por amor de otro.<br />

K'ararjaña. Salar demasiado.<br />

K'ark'a vel laxra. Grieta, abertura.<br />

K'ark'u, chiwaqu. Agrio, acedo.<br />

K'ark'u vino. Vinagre.<br />

K'ark'uptaña. Avinagrarse.<br />

K'ask'iña, limiña. Atestar apretando.<br />

K'ask'ijasiña. Estar atestado. Phut'iru libronaka<br />

k'ask'ijasi, utaru jaqi k'ask'ijasi.<br />

K'ask'isisiña, lip'isiña. Ajustarse bien dos cosas.<br />

K'ask'isäña. Ajustar, encasar, soldar, pegar bien.<br />

K'ask'ithaptaña. Ajustarse de ambas partes.<br />

K'ata pisi. Poco o pocos.<br />

K'atäxaña. 3 -xi. Disminuirse.<br />

K'atäxaña. Disminuir.<br />

K'atantaña, pultintaña. Beber, tragar sin hartarse.<br />

K'aw. Orilla de las mantas o mantos de hilo colorado.<br />

K'awña. Hacer orilla colorada.<br />

K'awna. Huevo.<br />

K'awna wawa. Hijo único.<br />

K'awnachasiña. Parir sola una vez, hijo o hija.<br />

K'awna sillp'i. Cascara del huevo.<br />

K'awna iraqa. Ladrón diestro.<br />

K'awchi. Olla grande.<br />

K'awña. Caña así como la de castilla.<br />

K'awña sawu. Idem.<br />

K'awsi. Estaño.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!