Actas do Seminario Internacional O futuro da memoria - Arquivos de ...

78
focarse no contexto evidencial dos documentos favorecendo unha metodoloxía
de investigación contextual que amosara o vínculo indisoluble destes
coa sociedade, posibilitando así que os arquivos atesouraran un tipo de información
que reflectise mellor as funcións da sociedade e en especial a multiplicidade
de interrelacións sociais. O enfoque canadense dos “arquivos totais”
e especialmente a metodoloxía da macrovaloración resultante destas
ideas concéntrase en, como apunta Cook:
…avaliar o valor social do contexto funcional-estrutural en que os documentos
son creados e usados polos seus creadores, e a relación dos cidadáns, os grupos,
as organizacións (o público) con ese contexto funcional estrutural. (…) Supón
unha teoría para determinar o valor dos documentos e unha nova práctica
(estratexias, metodoloxía, e criterios) para implementar esa teoría de determinación
do valor. (Cook, 2005, 101).
Estes puntos de vista, en última instancia, enfócanse na idea da responsabilidade
dos arquiveiros e dos arquivos en facilitar o acceso a un tipo de información
ou a contidos diferentes dos que tradicionalmente se atesouraban
nos arquivos e que coincidían case exclusivamente cos rexistrados nos documentos
oficiais gobernamentais. É dicir, a súa novidade estaba precisamente
na diversidade de información á que permitiría acceder o uso destas metodoloxías.
No entanto, dende o noso punto de vista, estes achegamentos
non abordaron con suficiente profundidade a perspectiva do usuario desa información
como suxeito social do proceso de transmisión da mesma. Estas
propostas continuaron respectando a tradicional noción do acceso na arquivística,
que como apuntan Jardim e Fonseca (2004, 6):
…tende a estar máis relacionada cos atributos do arquiveiro e os deberes dos
arquivos [para facilitar o acceso á información] que cun proceso de transferencia
de información que envolve necesariamente a participación do usuario.
Unha mirada á literatura arquivística amosa a escasa abordaxe que tivo o
acceso e o uso dos documentos dende a perspectiva do usuario nesta ciencia.
Barata, citada por Jardim e Fonseca (2004), apunta que apenas o 2,8%
dos estudos RAMP publicados ate ese momento se referían a estes temas.
Esta ausencia faise visible tamén na análise de Couture (2001) sobre o estado
da arte da educación e a investigación en arquivística. A consulta das táboas
5 e 10 dese traballo amosa a ausencia do tratamento de temas relacionados
co acceso e uso da información, pois os campos máis atendidos pola
arquivística relaciónanse coa súa noción como profesión e disciplina, a histo-