LA HOMO KIU NE SUKCESIS TROMPI SIN MEM - UECI

La homo kiu ne sukcesis trompi sin mem
belaĵoj kaj ŝanĝiĝoj, eĉ incidentoj kaj akcidentoj, fariĝas ŝtuparo al Dio dum
ĉiu el ili manifestas ion de Li sen ia ajn miksiĝo kun Li (Ŝtuparo al Li, ne io
de Li, estis preskaŭa slogano kontraŭ alloga pandiigo) sed mia sento estis pli
ekzerco de bona volo ol spontana absorbiĝo: naturo por mi ankoraŭ ne sin levis
al sanktaĵo kaj restis knedita nur je materiaĵoj malgraŭ iliaj mirigoj.
Bela certe la kamparo, allogetaj la bruoj de terkulturiloj movitaj de kamparanoj,
distraj la kamparanecaj babiladoj, interesaj la animaloj same kiel la ĉevalo
kiun ni vidis ekprancanta antaŭ niaj figuroj nekutimaj, kompateblaj kaj
simpatikreaj la virinoj dorsoŝarĝitaj je korboj plenaj je premitaj folioj aŭ fruktaĵoj,
distraj eĉ niaj provoj malpliigi niajn ŝuldojn raste delokigante sekan foliaron
el la herbejoj, kiam la vento ne jam arogis al si la taskon mem malorde
ĝin dislokigi, aŭ rikoltante arakidojn aŭ stakigante brullignon aŭ (sed estis
peno tro laciga por delikataj muskoloj!) rompante per neleĝera pioĉo terbulojn aŭ
elradikigante herbaĉojn. Sed mia koro estis aliloke, mi ektaksis tiun triviĝantan
tempon tempo ne jam plu aventureca aŭ riskeca, simple tempo sterila.
La noktojn, la plilongiĝantajn kaj ĉiamdaŭrantajn aŭtunajn noktojn, de
tiuj eternaj semajnoj ni pasigis en tre malalta budo, kaŝitaj inter kreskaĵoj kie la
kamparanoj tenas kaŝitaj multajn etajn grensakojn por ilin savi el ĉeporda raziado
de kozakoj. Ĝuste sur tiuj plenaj sakoj, virinoj aranĝis krudajn kuŝejojn
por nin protekti kaj, mi pensis poste, endomigi nin aliloke ankaŭ por konservi
la striktajn domajn plenŝtopitajn spacojn por si. Post kelka tempo la noktan ĉiamdaŭran
tempon ni ekokupis per improvizado de senritmaj kaj senmezuraj
versoj kudreblaj en poemaj rimaj trioj aŭ kvaroj, kiujn ni lanĉis unu al la alia
atendante, ke la suno vekiĝu aŭ ke la dormo fermu nian tro konscian enuiĝon.
Ĉar por ni estis antaŭviditaj studoj pri filozofio kaj teologio, kaj tiuj disvolviĝos
en la latina, kial ne ekprovi esprimiĝi latine? La ludo ne devus esti
tro malfacila, se enkalkuli la kvar jarojn de feliĉa kuniĝo kun la gramatiko kaj
sintakso de la klasika latino kaj unu plusan jaron de laŭtvoĉa en latina himnorecitado
plus ĉiutaga legado de latinigita psalmaro kaj de brevieraj hagiografiaĵoj.
La latina uzata en tiuj lernejoj ne furoras pro klasikeco, sen tamen ĝin
ekskludi, kaj praktike simpligas la komplikan gramatikon, tial la parolado kaj
ankaŭ la skribado ne ĝenas kaj fine rutinas. Ni provis ekzercocele, stumblante
tamen nemalofte, kaj ĝi entute eksentiĝas ĉe ni peno eltenebla kaj eĉ plaĉa.
Kontribuis al nia “lingva” distro ankaŭ la, eble tro evidenta, latina origino de
la lokaj dialektaj esprimoj, el kiuj ŝajnis vera la informo ke iam tiuj popoloj
parolis, aŭ strange miksis kun la sia, la latinan.
La ĉirkaŭa medio ŝajnis, certamomente, sinteni favore al nia ekzerciĝado:
103