LA HOMO KIU NE SUKCESIS TROMPI SIN MEM - UECI

La homo kiu ne sukcesis trompi sin mem
no (=Trankvilino), kies trankvileco travideblis ĉiuokaze ĉar li komplezece akceptis
fariĝi celobjekto de la neĉiama nenoca volo de kunuloj sin liberigi el
misrege kontrolita kunnaska agresemo. Ĝis antaŭkelkjaro li strebis, sed ne ĉiam
sukcese, kaŝi sian plezuriĝon pisumi la liton. Pisiĝulo oni pensis pri li, sed
la vorto antaŭ li neniam laŭtiĝis. Iujn matenojn, enprizonigita en la dormo ĝis
la lasta momento, li ne trovis tempon por sin purigi el la restaĵoj de la neestetika
nokta evento, tiam li moviĝadis lante kun la kruroj iom pli inklinaj dilatiĝi ol
normalkaze. La apenaŭ konscia kunulara kruelo tiam havis preta la komentaĉon:
“La litpisulo fariĝis enkotiĝinta paŝulo”. Certe al li ne ĉiam forfuĝis la
eksceso da gajeco ekscitita de lia moviĝo en tia stato de enkaĉigito.
Ĉio tio jam estis pasinta forgesejen; nun oni ne sin detenis el la komentoj
pri lia malapero. Ĝuste dum tiuj komentoj, mi perceptis en mi novan senton,
senton kiu eble jam trakuris meandrojn de mia psiko, sed kiu en tiu momento
manifestiĝis en sia insida miseco: ekĝermetas en mi, sub la aspekteca bedaŭro,
io memkontenta: jes, al mi konkrete ne malplaĉis, ke mia amiko forlasis la
kunularon, kvazaŭ se ni restus nur malmultaj, plivaloriĝus mia pozicio de konstantulo,
kaj samtempe la evento trovus okazon por montri la bonegecon kaj
taŭgecon de miaj komentoj kaj interpretoj pri la evento mem. La plezuro pro
la oportuneco de miaj “glosoj” superis kaj estingis la domaĝon pro la perdiĝinto.
Kio ajn estu, la konscienco min avertis, ke mia sentado kristana, elfareme kristana
ankoraŭ ne fariĝis. Ĝoji kun ĝojantoj kaj suferi kun suferantoj, eĉ nur nivele
de volo, restis foje pli kontemplado ol alstrebado. Kaj konscie mi devis kontraŭstari
alian malamikon sendube pli feran ol la antaŭaj.
La pordisciplina majstro, kiu prezidis al la operacoj de deaĥigo aŭ softa forigado
de la jam taksitaj “nevokitoj”, komunikis dumpromene, ke nia
Tranquillino, post seriozaj pripensoj, konsciiĝis, ke li alstrebas belan edzinon
kaj multajn gefiletojn. Mi, tamen, ŝatus scii ankaŭ alion, ekzemple, ĉu li
povos daŭrigi studadon hejme? Ĉu li sukcesos dungiĝi malgraŭ la vasta maldungiĝo
(30%)? Ĉu li evitos la englutiĝon en militservon je dudekkvara monata?
Kaj, plie, kio aŭ kiu konsentis aŭ malhelpis, ke li haadiaŭu, almenaŭ forfuĝe,
delongatempajn samsortanojn?
Je la fino de 1947 nin vizitis nia kunfratulo, jam sacerdoto, patro Andreo.
Tiu renkonto gravuris signon sur nia menso. Sana kaj karnaosta tiom kiom
sufiĉas por apenaŭ sin movi kaj asistite vojaĝi, kaj barbablankiĝanta kvankam
tridekkvinjara, lia persona historio estis jam konata kaj priparolata kaj admirata.
Jen ĝi: li kapelanis en bataliono kiu amase rifuzis (tuj post la armistico de
la septembro 1943 kiam Italio rompis aliancon kun Germanujo) subiĝi al ger-
157