LA HOMO KIU NE SUKCESIS TROMPI SIN MEM - UECI

La homo kiu ne sukcesis trompi sin mem
kritikistoj.
Bedaŭrinde, mia embarasita, nivele de parolado, angla lingvo malhelpis, ke
pri tiu plejlastaĵo mi povu rebati per mia respondo dum lia dialogo kun la publiko.
Pri tio, tamen, intervenis franco, eble pastro armendevena, kies asertoj
surprizis min: laŭ li, deklari, ke post Aŭsvico licas pridubi aŭ nei la ekziston,
aŭ ĉeeston en la homa historio, de Dio sinonimas al granda nekaŝita egoismo:
kial, li pli afiŝis, ne starigi tiun demandon jam en la tempo de la genocido
de Armenoj? aŭ post la diversaj genocidoj de la moderna historio, tiu de
kulakoj en sovetuniaj gulagoj ekzemple, ne malpli nombra ol tiu de judoj? Ĉu
la demando furoras nur nun kiam la buĉitoj estas hebreoj? Kial silentiĝis la
demandantoj en la tempo de la aliesaj ŝoahoj, niatempaj aŭ eĉ tiuj de la pratempa
palestino? Cetere, la demando, kritika kaj defia, licus jam kiam Kaino
mortigis Abelon. La nombro ne ŝanĝas la esencon de la afero”.
Li finiĝis citante la ekzergon de la Hemingway-a verko “FOR WHOM THE
BELL TOLLS” (por kiu sonoras la sonorilo): “Neniam sendu demandi por kiu
sonoras la sonorilo. Ĝi sonoras por vi”.
El la intervalpaŭzaj babilaj komentoj elĉerpeblas tiu ĉi: “La devo plori pro
la genocido de judoj kalkuliĝu kun la devo plori pro la genocido de armenoj
kaj kun tiu de la rusaj kulakoj kaj kun enlageritoj, kaj eliminado de cigangentanoj
kaj samseksemuloj ktp. Povas esti, ke lerta reĝisorado persvadu aŭ nin
vartu por plori ŝoahon kaj flankaferigi la aliajn eŭropajn genocidojn. Eŭropaj,
ĉiuj niaj, ĉiuj spegulantaj Eŭropon, ĉiuj egalaj! Memore plori nur pri
unu povas suspektigi popolojn kaj provoki kontraŭajn reagojn...”.
Alia, iom spriteska eble, respondo: ”Dio dum la ŝoahaj eventoj ankoraŭ
trasorbiĝis en la kalkulo pri la viktimoj de la genocidoj ne interesintaj la
mondon, ne interesintaj eĉ la judojn!... Eĉ tiun de la prajudoj kiuj ideologiis
sian Dion lin farintaj murdanto de homoj”. La spritaĵo (eble subkuŝe konsentita)
ridigis la publikon, sed ne estis klare kiom da konsento ĝi akiris ĉar la aludo
al hebreoj, freŝaj holokaŭstaj viktimoj, ne kredite enŝovis, ke ankaŭ tiuj ĉi sin
makulis je la sama perforto kontraŭ homoj. Kaj ne estis klare ĉu la spritaĵo
afiŝiĝis por substreki malhomecan indiferenton antaŭ homaj suferoj aŭ por malspritaĵe
bildigi hebreojn. Ĉiukaze penso ŝvebis en la aero pro tiutempaj deklaroj
(ekzemple, fare de grava ministro socialista, S. Perez) laŭ kiuj la genocido
de armenoj konturiĝas kiel interna afero de Turkujo kaj rezulto de ordinara
politika eksceso.
Postpaŭze, la oratoro daŭrigis aludante, kun delikateco taŭga por enmeti pli
da spino en sian suspektekscitaĵon, per nerektaj kaj iom foraj vortoj, en tono
387