LA HOMO KIU NE SUKCESIS TROMPI SIN MEM - UECI

La homo kiu ne sukcesis trompi sin mem
allogas al vangofrapo”, mi notis en angulo de mia persona devoteclibro. Mi
neniam enketis pri ekspliko, eĉ rezignis ĉe mi mem elkompreni la briditajn
motivojn, eble pro timo reveki la problemon kaj miajn angorojn, kaj intime
pretis estingi scivolemon de kunlernantoj; kaj mi ekagis same kiel malsanulo
revenanta sana al siaj okupoj. Plie, ne povante ne percepti ion senintence interkonsentitan
kaj, nemalice, aludan al punretenito, mi iom interne pufiĝis pro
supozita komuna konvinko ke mi, nur mi, funde sukcesis eliri el specialaj, tutaj
por mi, testo kaj provo.
Post kelkaj tagoj oni komunikis, ke ene de du aŭ tri monatoj ni kvar vestos
franciskane kun la dispenso, tial, de la soldatservo.
En julio 1943a kolapsis la faŝista reĝimo, jam degenere faŝisma, kaj komenciĝis
la periodo de la Badoglio-registaro (Badoljo). Ĝuste la sekvan matenon,
25an de julio, venis kun du bicikloj, atendite, mia patro, unu por li unu por
mi. Li ne jam informiĝis pri la politikaj novaĵoj.
La edukantoj jam permesis aŭ konvinkis kandidatojn al la noviceja trejniĝo
ferii kelkatempe ĉe sia familio. Ĉu ili volis krei al ni pli liberan situacion por
ke, fore de mediaj senvolaj premoj, ni legu en ni mem? aŭ ĉio spiciĝis nur por
ke ni adiaŭu la mondon, konforme al iliaj vortumoj? Kondiĉe ke, ĉiuokaze, la
spontanaj konsideroj pri tio ne estu malebligitaj de cirkonstancoj kaj de la kutimaj
familiaj kaj parencaj kaj najbaraj kontaktoj kaj de la militpremo.
Estu kiel ajn, fakto estas, ke ne fasoniĝis la esperita, ĉe edukantoj, oportuno
por mediti kaj min ekzameni en tiu feria semajno, ne pro volmanko aŭ pro la
neevitebla distro estigita de la parencaro kaj amikaro kaj najbararo, sed nur pro
mia malprudento kaj informmanko. Bicikle revenante, fakte, el dimanĉa vizito
al la geavoj kaj geonkloj, meze de la nokto, precize je la noktomezo kaj dek
kvar minutoj, mi en kompanio de mia patro estis blokita de soldatoj kaj arestita
kun aliaj malfruantoj nesciantaj aŭ transgresantaj pri la malpermeso de cirkulado
de la dudeka vespere ĝis la sepa matene. Sur la ponto nomata Della
Torre (= De la Turo) grandvoja deviga pasejo por alveni al mia domo dista
ses kilometrojn, soldatoj, pliposte, kiam la itala regno gajnos ĉe la aliancanoj
(la deksesan de oktobro samjara) per la militdeklaro kontraŭ Germanujo, la
kvalifikon de kunbatalantoj, dirotaj Badogliani (= badoljanoj el Badoglio,
nova ĉefministro), senindulge al mia naiveco, nin arestis kaj kondukis kun aliaj
dek personoj al la proksima kazerno en la najbara urbeto Este. Dum unuhora
paŝado oni babiladis pri la eventoj de la patrujo kaj pri la obskura sorto de
la ĵus senpovigita Mussolini, certe nun ĵetita en sekreta karcero, eble per interna
puĉo: mia patro abrupte konsciiĝis, ke la opiniata sendanĝera faŝismo-alli-
51