LA HOMO KIU NE SUKCESIS TROMPI SIN MEM - UECI

La homo kiu ne sukcesis trompi sin mem
ro, kiujn la eklezio devas “paŝti” riskante foje, ke tio povus taksiĝi, kvankam
en epoko de demokratio, entrudiĝo de episkopoj en ŝtatajn aferojn. “Temporalista”
(el la itala temporalismo) tendenco estas tento de ĉiuj, tamen superebla.
ĵ) Kristanismo dumiljaras, tamen neniel progresigis la homaron. Militoj,
genocidoj, persekutoj, maljustaĵoj superrandiĝas en la nuna mondo samkiel
en la epokoj antaŭintaj la kristanismon. Ĉu tio ne elmontras, ke kristanismo
ne taŭgas por la progresigo de la homaro? Kristanismo mankas je persvadiga
forto, alloganta homojn, pliprecize ĝi falis el sia iluzie pretendita tasko
kaj, male, difektis civilizon.
Progresoj kaj evoluoj havas du vizaĝojn: tiu atestanta la eksciojn kaj tiu rilata
al la morala elekto de libera volo. La unua koncernas la inteligenton kaj
teknikon kaj eksperimentojn kaj teorimadajn konceptaĵojn ktp: tiu ĉi povas
kreski senmezureble, eĉ pri la arto regi la sociajn kaj politikajn aferojn. La
dua koncernas la individuecon de unuopulo ĉar ĉiu individuo konservas, se posedanta
siajn homajn esencaĵojn, konstante kaj ĉiumomente la liberan volon por
kunsentadi kaj agadi laŭ morala bono aŭ malbono: en ĉiu dormas Abelo kaj
Kaino. Fakte naskiĝas el la homa eno la moralaj bono kaj malbono kies elstariĝo
kaj malklariĝo dependas nur de la homo mem! Kristanismo plie akcentas
senton de responsiga libero konvinkantan ke ĉio ne estas fatalotorento ĉar io
kombiniĝas kun la libero; kaj tial ĉiu scias, ke libero flosas inter du povoj: la
bono kaj la malbono.
Io simila juĝeblas rilate estetikon en arto: ĝi povas kaj povis gajni la plenvaloran
pinton en ĉiuj epokoj, eĉ kiam al artisto mankis modernaj teknikoj: en
arto ne ekzistas evoluo, almenaŭ en la Darvina senco.
Krome, kaj laste, kiu disponas la neeraran kriterion por mezuri la influon de
kristanismo sur la homaro? Ĉu eblas scii kio estus la homaro sen kristanismo?
k) Kial eklezio kondamnas la teorion de evoluo de la specioj? Jam estas
firma punkto, ke homo devenas el la sama linio el kiu formiĝis primatoj, kiel
tiuj simiecaj!
Eklezio kondamnas absolutan evoluciismon pretendeman, kiu provas konvinkiĝi,
ke evoluo havu en si mem sian sufiĉan motoran eksplikon, nome, ke
ĝi estu la kaŭzo de la origino de homo, ne la simpla vojo tra kiu la kaŭzo venigis
homon al la ekzisto. Evoluciismo identas kun sciencismo, tio estas pli ideologia
scienco ol sperta aŭ eksperimenta aŭ esplora scienco. Katolika eklezio neniam
oficiale deklaris la doktrinon de la evoluo kontraŭkristana: evoluo de
la specioj estas afero de scienculoj: se ĝi okazis kaj okazas, por la eklezio si-
332