LA HOMO KIU NE SUKCESIS TROMPI SIN MEM - UECI

La homo kiu ne sukcesis trompi sin mem
demokratiajn sistemon kaj praktikon, eble faciligitan ankaŭ de la kulturaj elementoj
jam inokulitaj de la propagando de la faŝista reĝimo kiu instigadis por
ke la popolo plisociiĝu kaj unuformiĝu lingve kaj sente: se falis la reĝimo plurestis
bonŝance la nova percepto de unueco.
Nun la balotoj trempiĝis per niaj socialaj pasioj kaj fariĝis efika politika
konsciigilo ĉar politikaj partioj kaj ties programoj okupis ne nur nian distrotempon.
La orientigo al demokratieco, en la ŝtataj administrado kaj regado, de
la papo, kies ĉiu vorto enfalis nian disponon ĝin akcepti kaj realigi, altiris nin
okulumi la eksterkonventan socion kaj disperdiĝi tra “Senfruktaj palavroj”
kun damaĝo por nia koncentriĝo al la aferoj de spirito: fakte, tiu nova etoso estis
taksata de iuj profesoroj danĝero por nia memformado, aliaj male juĝis natura,
eĉ devontigeca kaj neevitebla, tiun enmergiĝon pro tio ke, en mondo konsciigita
pri homaj rajtoj (kaj sociaj devoj) neprotagonistoj difektas ĝuste je nivelo
de sia homa stato. Tiu nova inklino, iusence revolucia se ekscitita en religiuloj,
ekmasonis siajn sloganojn: Religiulo ne de la mondo sed en la mondo!
Aŭ: Modifi la mondon por ne asimiliĝi al ĝi!
“Novaj pedagogiaj celoj, do novaj pedagogiaj atingoj, do novaj pedagogiaj
metodoj estas postulataj kaj pristudataj en la vasta mondo”, resonis kiel
subflustrita nova devizo. Kaj krome “ni devas defendi la kristanajn valorojn.
Kiamaniere ilin defendi, se ni ne konas profunde la socion ene de kiu dissemendas
ĝuste tiuj valoroj?”.
Ĉiukaze tiuj novaj zorgoj kaj perspektivoj pretiĝas al mi kiel azilo kaj ekzilo!
Azilo al miaj aspiroj kaj ekzilo disde miaj ne facile forgesendaj personaj
problemoj.
Ekestis videble praktika kontrasto inter la edukantoj pri la nova eduka sistemo.
Dume mi ne povis atendi: neniam mi foruzis okazon kaŝe akirigi por mi
ĵurnalojn kiujn, post avida legado, oni devis tute ĝisspure elimini ĉar estis
malkonsilite eĉ malpermesite al klerikstudentoj perdi tempon kaj distriĝi pri
tiaĵoj, detruantaj, oni zorgigis, la laŭdeve neanstataŭeblan konstantan memkoncentriĝon
per medito kaj preĝo. Mi je tiuj akiradis prenante, kaŝe, el la
profesorara salono kaj foje eĉ aĉetadis, sekrete, eluzante monerojn sekrete ricevitajn
de parencoj aŭ donacantoj. Devis pasi ankoraŭ kelke da jaroj por ke
oni permesu kaj kuraĝigu la legadon kaj interesiĝon pri gazetaro.
La nova demokratio altrudis al ni novan taskon: baraĵon kontraŭ marksismo,
je kiu riveliĝis impregnita la kompartio, ni nin engaĝis krei: pro tio,
preskaŭ spontane, la klerikoj komencis purige liberigi el marksismaj/komunismaj
allogaĵoj siajn parencojn per propagande laŭgradaj aranĝoj kaj per
155