LA HOMO KIU NE SUKCESIS TROMPI SIN MEM - UECI

La homo kiu ne sukcesis trompi sin mem
gis min al malpli nekompletaj scioj pri la vivo. La unua kontakto kun virino
vera, tamen, restis en mi kiel ombro ĉiam ĉeestiĝema, neniam nuligita.
Krom tio, ĉio fluis glate dum eĉ la spirita-intelektaj akiraĵoj kaj postuloj
malimplikiĝis. La horizonto tamen nubiĝis ĉar la itala registaro printempe de
1943 proklame ordonis, ke la junuloj de mia aĝo prezentiĝu por soldatservi
kaj poste, oni kredis, por militservi en kelka el la diversaj jam ŝrumpetantaj
frontoj. En tiu momento estis kvar la junuloj rekruteblaj, mi kaj aliaj tri, komune
taksataj taŭgaj soldatservi. Aŭ eniri staton novican, kies adeptoj, religie
vestitaj, rajtas, laŭ Konkordataj Interkonsentoj inter la Ŝtato kaj Eklezio, eviti
soldatservon, aŭ prezentiĝi kaj forsaluti almenaŭ pormomente la kleriĝon per
senpagaj studoj preparantaj al la noviceja akceptiĝo: tia la dilemo mia kaj de
la maltrankvilaj edukantoj. Dume la minaca proklamo devigis junulojn enskribiĝi
ĉe la rekrutejo por havigi al si la atestilon pri siaj fartaj kondiĉoj cele
de eventuala soldatservo. En tiuj momentoj energianta farto ekaspektis kiel
malamiko de homo! Netaŭgulojn al militservo oni devigis ŝoveli teron kaj fosi
senutilajn tranĉeojn, eble nur por konvinki, ke la malamiko ĵus invadinta Sicilion
trovos popolon pretan rezisti ĝis la lasta gutsango.
Mi estus devinta resti ankoraŭ preskaŭ du jarojn en kolegio por kompletigi
la kvinan gimnazian kurson, nome tempo kiu permesu al la edukantoj akiri pli
da taksa juĝo pri ĉiu postulanto kandidatiĝi, kaj al tiu ĉi purigi siajn intencojn
kaj mezuri siajn fortojn kaj igi pli pravigita, kaj do fidinda la juĝon de la tuta
fratio: tiu ĉi konstatis, ke foje la okazaĵoj aliceligas la aspirojn de kandida -
toj. Tiu antaŭenigo de la tempoj se ne malordigis la ideojn certe kontribuis
ilin konfuzi ĝis peli al konduto laŭ eraraj kaj misgvidaj juĝoj. Ni kvar fiere kaj
time marŝadis al la sankontrolejo por kroniĝi per atestilo pri taŭgeco aŭ maltaŭgeco
al soldatservo. Ne eblis dubi: ni revenis soldatserve destinitaj kaj
ekatendis la... savantan manon!
Inter la respondeculoj, lokaj kaj superaj, greftiĝis vigla diskuto ĉu la aspirantoj
jam sufiĉe preparitas supri al la alta ligo de la religiula vivo aŭ estus por
ili pliforĝe trapasi la soldatstaton. Por mi la damaĝo kuŝis en la perdo de kelka
studjaro, por la edukantoj la risko, ke la soldata kaj milita vivo signus nin tutalie
ol asketisme, forvaporigante la ekorientiĝon al la religiula vivo antaŭ ol
en ĝi ni firmiĝus. Tiu problemo transpasis de ili al ni por ke ni donu pli klarajn
signojn de la profundeco de nia konscia elekto aŭ plikvalifikigu nian ĝeneralan
sintenon.
La diskutado interplektiĝis kun la nepreco trovi lokon en la sama novicejo,
nun loĝe okupita ankaŭ de kvindeko da studentoj de la kvarteologia kurso
48