LA HOMO KIU NE SUKCESIS TROMPI SIN MEM - UECI

La homo kiu ne sukcesis trompi sin mem
Ni renkontiĝis ankaŭ kun la eta komunumo de Armenoj, ĝuantaj respekton
kaj bonan aliron ĉe la israelaj aŭtoritatuloj, sed ili ne senutiligis okazon paroli
pri la unua genocido de la dudeka jarcento, kiam Turkujo dum la unua monda
milito, sub influo de la partio de Junaj Turkoj decidis purigi la ŝtatan teritorion
je kristanaj spuroj eliminante kristanan armenan popolon jam parte aneksitan
al Turkujo aŭ loĝantan interne de turkujaj teritorioj: tiam ili spertis veran
sciencan genocidon kun preskaŭ unu miliono kaj duono da mortigitoj (75%
el la popolo dum la restanta 25% sin savis per fuĝo eksterlanden aŭ rapidiĝante
fariĝi islama), dum malmultaj faris ion por nin savi el kruelaĵoj, se escepti la
intervenojn de papo Benedikto la XV kaj de iuj malpli influaj katolikaj instancoj.
Tiu genocida buĉado (kaj tie ĉi ili uzis armenan vorton Metz Yeghern signifantan
ilian ŝoahon), estis la unua de la deknaŭa jarcento pri kio tamen neniu
internacie protestis kaj ploris publike, eĉ hebreoj, kies ĵurnaloj aŭ kulturmedioj
nin ignoris, se escepti la malfruan romanon de hebredevena aŭstra
Franz Ĵerfel “La kvardek tagoj sur la Mosea Monto”.
La oratoroj citis iujn historiistojn laŭ kiuj la ŝoaho de hebreoj estis kuraĝigita
de la silento pri tio farita kontraŭ armenoj: “kiu plu memoras pri armenoj?”,
eksplodis iam Hitler por senskrupuligi siajn generalojn, jam lanĉitajn por
la enmarŝo de Wermacht en Polion, por ke ili ne bremsu la premon sur judojn.
Ne povis manki vizito al la muzeo de la ŝoaho, Jad Vaŝem (unu monumento
kaj unu nomo), kies videbleco tamen estis nur parta, kaj al la Aleo de la
Justuloj, kie ne eblis reteni suferon kaj indignon, kie ni vidis la nomon de sacerdoto
de nia regiono.
Por mi kaj Albina, Palestino estis la okazo por plukonstati, ke la krucigon
de Kristo ni homoj daŭrigas apliki sur aliajn homojn!
La Sankta Tombo de Kristo akiris nian atenton kaj pliekscitis piecon.
Kiam tamen ni povis kurbiĝi sub la malaltan pordan trabon por eniri tiun tombon,
iu abisena aŭ alikonfesia monaĥo, eble ortodoksa, do ne katolika bonŝance,
kunfrotis montrofingron kontraŭ polekso signifante senreplikan inviton elpoŝigi
monon: ni, provante kovri nian, kaj lian espereble, honton, ridetis komentante
en proksimuma angla kvazaŭ por motivi nian ĝenon pro lia malagrabla
sinteno monpetanta: “Via Abisenio, nun en plena interna milito, aŭ Moskva
reĝimo ne plu povas aŭ volas vin vivteni ĉe Sankta Lando”; kaj ni donacis
dek kvin pundojn, pli ol kio jam decidite. En aliaj malsamaj horoj aŭ en
tombĉirkaŭaj anguloj renkonteblas monaĥoj de aliaj kristanaj konfesioj, eble
en la sama sinteno. Sendube, tiaj ekscesoj eliris el ilia certeco pri la justa kaŭzo.
Fakte, tuj malantaŭ la Sankta Tombo, alia diketa kaj simpatimienema mo-
384