LA HOMO KIU NE SUKCESIS TROMPI SIN MEM - UECI

La homo kiu ne sukcesis trompi sin mem
vaj taĉmentoj de venkintoj.
Kelkan tagon antaŭe, trapasante la urbon, mi revidis la faŝistajn garnizonantojn,
eble jam forlasitajn al la antaŭvidita destino. En tiuj senbarbaj junuletoj,
kiujn mi jam vidis kvin monatojn antaŭe, restis la tuta kruda naiveco: ili ŝajnis
ankoraŭ nekonsciaj pri la drama okazantaĵo kiu estus signonta ilian vivon, se
por ili sukcesiĝos pluvivo. Ili staris, aspekte senpripensaj, rande de la stratoj
kvazaŭ gaje ripozantaj kunordigantoj de neekzistanta trafiko. Kial partizanoj ne
alfrontis ilin? Ĉu kalkulita prudento kun sendanĝera kompato, kiel mi suspektis,
lasis ilin krisoliĝi en la konscio pri sia krimula kondiĉo kaj spontane foriri
el la kazerno?
Mi suspektis, ke tiuj gejunuletoj estas filoj de patroj militfalĉitaj aŭ forfuĝintaj
por eviti la unuan popolan senprocesan reagon.
Dum la liberigantoj prokrastas la alvenon, kaj dum laŭ la ŝtata strato maloftiĝas
la longa nigrabruna strio de germanaj soldatoj, transvivintaj el cento malvenkoj
kaj forlasintaj la pezajn armilojn, kaj piedsuprenirantaj al aŭstriaj alpaj
pasejoj, sur la sama strato, el landlima montpasejo de Tarvisio, alia homfluo de
uloj magregaj, vestitaj el ĉifonaĵoj ope aŭ plurope treniĝas al Italio. Fuĝinte el
jam ne plu garditaj germanaj koncentrejoj, aspekte kaj energie elĉerpitaj, italaj
eksprizonuloj koncentriĝas ĉe la stacidomo de Ĝemona esperante, ke trajno
forveturos al la ĉefprovinca urbo Udine; el tiuj kelkan oni sukcesis rekunmeti,
el diversaj difektitaj vagonoj, kaj reale funkciigi. Sed la restantaj aŭ malfruantaj
revenantoj komencis frapi ĉe la konventa pordistejo almozante pri io por
manĝi kaj sin vesti. La superulo malplenigis la provizejojn por satigeti la plej
bonŝanculojn, pretajn je ĉiu servo kondiĉe de panpeco. Apudaj loĝantoj kunlaboris
per ĉiuspecaj helpaĵoj.
Altrudiĝis, ke ni devis dilui lakton per akvo por havigi al ĉiuj po unu glaseton
kun unu hektograma panpeco. La konventa superulo estis, se tiel diri, la
ununura aŭtoritato en la urbo, el kiu jam eklipsiĝis politikistoj kaj publikaj
agantoj: li igis la kvestistojn karuseli ĉe nutraĵvendejoj, ĉe la nigra merkato,
ĉe bonfarantoj. Eksprizonuloj bivake atendis kaj dume, sterniĝinte sur la ŝtonaj
klostraj benkoj kaj sur la herbo de la interklostra ĝardeno, sin lasis fordoni
al delaciga dormo.
Ĉe la fino de la alfluo, jen prezentiĝis sicilia ĵus liberiĝinta prizonulo
akompanata de pola junulino, kun kiu li sukcesis kaŝite kunvivi iujn semajnojn
najbare de koncentrejo, Li intencis ŝin konduki kun si, cele geedziĝi feste,
ĝis Sicilio, sed nun li kaj ŝi, eble graveda laŭsiadire, mankas je ĉio, eĉ urĝadis
nin oficiale geedze unuigi ilin. Sen iu ajn definitiva solvo, ili malaperis post
136