LA HOMO KIU NE SUKCESIS TROMPI SIN MEM - UECI

La homo kiu ne sukcesis trompi sin mem
gra fezo je kvasto svinganta kaj kun traŝultre musketo, eble senkugla: senpere
mi ilin klasis kaj sentis kiel senkulpaj turmentantoj/viktimoj vane kaj senarte
batalantaj favore al kolapsanta reĝimo kaj tial senscie enprofundiĝantaj en la
pli kaj pli alproksimiĝantan tristan sorton; mi deziris amikiĝi kaj ilin certigi,
sendepende de ilia politikaj vestoj kaj estontaj senesperaj reagoj, pri miaj sentoj
kompreneme kaj pardone solidaraj kun ilia, vole kaj prave supozita, senscio
ilin senkulpiganta.
Antaŭ la kazerno gardostaris du faŝistoj, malpli junaj ol la antaŭaj, enue
marŝantaj tien kaj reen ene de limigita spaco, kiujn mi lice taksis transaspektaj
kaj naivecaj kvankam la memoro ne rajtigis tute prave tian juĝon.
Eksterurbete, sur kruza malluma strato, la hufobruaĵoj de la ĉevalo ŝajnis
eĥigi la terenon, lulante kaj miksante en mi ian neniosenton en palpa sencerteco
kiun mi ne spertis en la pasintaj tagoj. Kaj ĉio ŝprucigita per aventurecetoso.
Post kelkaj penigaj, kaj orgojlaj, eldiroj pri la sukcesa trompo ĵus uzita por ne
veki suspektojn en tiuj landokontrolistoj, oni aplaŭdis la leviĝantan sunon,
pene ekokulumantan, kvazaŭ el ĝi venus certeco, ke jam ni eliris el la minita
tereno!
Estis la dua de decembro 1944, la sesa matena, la vetero ĉe miaj okuloj havis
neniun apartan karakterizon krom glima nebuleto kiu poste ju pli rozecis
des pli maloftiĝis ĝis tute vanui sub la vigliĝanta suno; rosgutoj, eble glacifadenetoj,
sin formis sur miaj brovoj. Ni preĝis laŭde al la Sinjoro, memorigis la
forpasintojn, ne forgesis niajn bonfarantojn, kiuj spertas elspezojn por doni al
ni manĝi kaj trinki kaj studi, preĝis ankaŭ unu por la alia, preterpasis du etajn
kozakajn tendumejojn, kampadantajn sur herbejo marĝene de arbareto, kies
vaĉantoj afable reagis al niaj ŝajnsimpatiaj salutaj voĉgestaj mansvingoj, devancis
du kozakajn ĉevalĉaretojn kiuj dekomence alvostiĝis al ni, sekve ekpostrestis
kaj fine niabonŝance devojiĝis, kaj post peno kaj laciĝo, niaj kaj
aparte de la trenanto, pro la streĉo eviti dum gvidado, laŭ sekundaraj stratoj,
densigitajn grunderojn, mezmatene ni elkaleŝiĝis por ripozigi la ĉevalon.
Ĝis la deka sur la stratoj pasis preskaŭ neniu. Ni du decidis, iom distanciĝante
de la strata tie polva kaj tie flaka limo, malrigidigi la gambojn kaj supreniri
longan sinuoplenan morterrubejan teraltaĵon senarban kaj senherban kaj
apertan al la tuta ĉirkaŭa ebeno, de kie la okuloj ampleksas vastece: kamparo,
fervojo ĝis nun sentrajna bruo, asfaltata ŝtata strato fore antaŭe, longa neklara
zigzaganta linio de la rivero Tagliamento pli fore, alta montaro kun bele
konturiĝantaj antaŭdeklivoj norde, rigidiĝanta mallarĝaĵo kien kunfluas ŝtata
fervojo kaj rivero dekstre. La tramontara gorĝo je dekstra flanko brilis en la
112