LA HOMO KIU NE SUKCESIS TROMPI SIN MEM - UECI

La homo kiu ne sukcesis trompi sin mem
non aŭ la dogmojn. Tiu principo estas la bazo de la kristana moralo. Ĉu eblas,
ke la katolika eklezio forgesis tion? Okazas, ke iu konfesia teologifluo pliinsistas
sur la libero kaj alia sur la leĝo kaj ordonoj (kaj tio ĝermigis eksterkonfesiajn
kaj superkonfesiajn kulturtendencojn kaj dirmodojn), sed neniu el la du
sukcesas ignori la alian kunelementon. Tiu principo estas altvalora erco de
ĉiuj kristanaj eklezioj.
p) Malgraŭ tiaj viaj respondoj, kaj aliaj samspecaj, mi daŭrigas nutri malsimpation
rilate Dion. La problemo pri la ĉieĉeesto de Dio en la historio ĝin
mistere modlanta avantaĝe de la homa savo, laŭ mi, interesos la ularon malpli
kaj malpli ĉar la modernaj homoj jam havas aliajn inklinojn, aliajn preferojn.
Finfine homo rifuzas la problemon aŭ hipotezon “Dion” kaj rilatojn kaj
referencojn al li por ne perdi sian sendependecon kaj memregon.
Vi mikse apudigis tre malsamajn asertojn. Preterlasante aludojn pri la enhavoj
aŭ karakterizoj de la moderneco aŭ postmoderneco, mi vidas en via parolado
du aferojn, du problemojn, du sintenojn nepre distingendajn, kiujn tamen
malofte oni engaĝiĝas precize distingi.
Oni ofte aŭdas aŭ legas esprimojn tiuspecajn: al mi ne interesas Dio, mi
preferas pensi, ke li ne ekzistas; tia problemo supereblas ĉar sensignifa; Dio misfunkciigas
la homan harmonion; mi transas tiun neracian pseŭdopostulon ktp.
Estas tiaj diskurantaj pozicioj de ateistoj eĉ famaj. Mi vidas en tiuj esprimoj
du malsamajn liniojn kiuj ĉesas paraleli por surmetiĝi inter si. Devus esti evidente,
kiel jam antaŭe dirite, ke tiaj pozicioj koncernas sintenon de la animo, personajn
inklinojn, liberajn elektojn de la libervolo. Male la problemo koncernata,
ĉu Dio ekzistas aŭ ne, estas respondebla nur pere de la racio, de la arto de
pura rezonado, ne pere de la libervolo aŭ preferoj.
La personaj preferoj aŭ deziroj kaj ĉio apartenanta al la sfero ama, allogiĝa,
tima, admira, fida kaj similaj, ne rajtas elpeli la neprecon de la itinero de la
racio aŭ inteligento aŭ de pura kaj nura, laŭplej eble, rezonado, sed bedaŭrinde
ili povas misgvidi la korektan uzadon de la racio, ĉiukaze ili lasas nesolvita
la demandon: Ĉu Dio ekzistas aŭ ne? Komparoj komprenigaj sin proponas: se
mi fuĝas el klimato malvarma kaj kuras al tiu milda, ĉu la malvarma ne plu
ekzistas? Aŭ pli klare: se mi suspektas, ke iu fenomeno estas kaŭzita de iu difinita
kaŭzo kaj samtempe decidas ĉion ignori, ĉu la rilato de la fenomeno al
ties kaŭzo ĉesas?
Ateismo povus doni du malsamajn kaj malsamvalorajn respondojn al du
diferencaj demandoj: Ĉu ekzistas aŭ ne Dio? kaj: Ĉu en mi vekas ŝaton aŭ
malŝaton tia ekzisto, plaĉon aŭ malplaĉon?
335