LA HOMO KIU NE SUKCESIS TROMPI SIN MEM - UECI

La homo kiu ne sukcesis trompi sin mem
kontrasto de trajtoj tie ombraj tie sunaj. Jam ni finis nian manĝeton kiam aviadilbruo
retenis nian atenton: dekstre du leĝeraj aviadiloj, plonĝpegaze malsupreniras,
preskaŭ orte, kien la vala mallarĝaĵo, parte enombra parte ensuna, kie la
ĉielo ŝajnas arkiĝi supre de la ponto kaj apogiĝi sur la ambaŭflankaj montpintoj.
“Same kiel aliaj tagoj, kiam sunas sennube kaj sennebule”, laŭtvoĉas la fratula
veturiganto. La du aviadiloj lasas fali po du pezajn objektojn, certe bombojn, je
intensiĝanta siblo en la aero, kaj anhele grimpas, preskaŭ orte, spacojn paralelajn
al montpintoj. La veturiganto krias gaje, neleĝere ektuŝante mian dorson:
“Ĉu trafita aŭ ne, la ponto? Mi diras ne! Vetu ankaŭ vi!”. Fakte la bomboj
frakasiĝas kontraŭ la rivera akvosurfaco. “Rigardu la ponton! Ankoraŭ netuŝita.
Tiuj du certe revenos”. Aviadiloj fakte ree pasas, ĉu la samaj aŭ aliaj?, sur
nia zenito rekomencante la plonĝon, ellasas kvar videblajn bombojn, po du,
maltrafante tamen la celon, kaj plenpotence resupreniras.
Tiom plaĉis la novaĵo, ke oni bedaŭris ilian malaperon en la ĉielo orienten.
Je mia granda surprizo, mi perceptis, ke la scenejo ne okazigis en mia kapo la
konsideron pri la sorto de la tieaj loĝantoj kaj de la batalantoj. Ili tute ne ekzistis:
ĉe miaj okuloj la milito, jam ankaŭ por mi, fariĝis spektaklo. Certe, silentadis
kontraŭaviadila artilerio, certe la loĝantaro rifuĝeje ŝirmiĝis, la agroj indiferentas
en sia postaŭtuna bela nudeco, la birdoj en la horizonto ne ĝenis, la homoj
malvarmsange kaj senzorge pasadis laŭstrate: la milito jam trajtiĝis kiel
natura kaj kunvivanta kutimaĵo!
Kien ni impetas, kvankam distre? En la ĉirkaŭaĵojn de Monteprato, kampara
milpersona vilaĝeto kun alia milo en la trakamparaj bienetoj, lime al Slovenio:
tiu ne tre fora lando jam okupita de italaj armeanoj, nun preskaŭ tute posede
kontrolita de Tito, jugoslavia ĉefpartizano kaj estonta diktatora reganto
de Jugoslavio, krom la urboj terure garnizonitaj je germanoj kaj iliaj kolaborantoj.
La du fratoj kvestantaj montris, ke ili distingis, precize informite
pri fakta demarkacio, la zonojn teorie regkontrolitajn de slavaj partizanoj disde
tiuj samrege kontrolitaj de italaj partizanoj.
Tiuj lastaj, plie, dividiĝas en du kurentoj, tiu kristana kaj tiu komunista, ambaŭ
unuamomente malfidemaj al la slavaj rotoj pro ties komunismo tro naciisma;
sed lastamomente la du komunistaj grupoj eksimpatiis kaj kune provis forigi
la kristanajn aŭ simple demokratajn grupojn. Oni timis kaj nun jam parolas
pri ĵusa armita kolizio interfrakcia kun mortintoj kaj vunditoj: komunistaj
partizanoj eksterme sturmis la nekomunistan grupon por malebligi, ke postmilite
eĉ ĝi aperu (jen juĝo de postmilita prifakta analizo), antaŭ la popolo, batalintoj
por la liberigo de la patrujo. Tial anticipe estis eliminataj politikaj kon-
113