LA HOMO KIU NE SUKCESIS TROMPI SIN MEM - UECI

La homo kiu ne sukcesis trompi sin mem
manaj armeanoj en Greklando, pro tio li estis sendita, kune kun postvivantoj
kaptitaj en montara rastado, al Germanujo, precize al la lagera koncentrejo de
Dachau 4 (liaj kompanuloj al Mauthausen kaj Gusen) kie li sin trovis enkadre
de centoj da aliaj katolikaj sacerdotoj. Tie li restis 10 monatojn. Kun voĉo
lace sordinita en anhelanta spiro, li rakontis kiel pasigis la tagojn, kiel tieaj
prizonuloj kune brevieris nur parkere, kiel ili reciproke kuraĝiĝis, kiel kiel...
La atesto plifirmiĝis sur la konduto de sacerdotoj: dekomence subtenitaj de la
propra kredo kaj spirita alkroĉiĝo al la kruco de Kristo, poste, kiam malsato
kaj frosto kaj altrudita laboro kaj malsanoj febligis iliajn korpon kaj psikon, la
vivinstinkto nerezisteble premegis forgesigante, ĉe iuj, eĉ la kristanan fratan
amon. Li vidis pastrojn, en la ĝenerala tensio de la rilatoj inter kaptitoj, forŝtelintaj
panpecetojn de aliaj malsatantoj, ne nur nigran kaj segalecan panon sed
eĉ ŝimajn panpecojn hazarde finitajn tramane de sammisfortunulo momente
malpli misfortuna, li propraokule kun hororo konstatis, ke iuj atendis nepacience,
ke la apuda mortanto forpasu por profiti je ties drelikaj vestoj kaj ĉifonaj
kovrilaĵoj. “Kelkajn personojn suferoj transformis al ekspersonoj”.
“La kondiĉaro fermigis, paŝon post paŝo, la febligitan menson kaj la koron
devigante homojn tutegoisme konduti, perdigante kulposenton antaŭ Dio
kaj homoj. En kontakto kun ĉio tio mi ekkomprenis, ke la kruco por ni, ĝis tiu
momento, peziĝis senpersonigite: ĝi estis aĵo, afero, instrumento, ne estis Li,
Jesuo, Persono. Mi ekkomencis vidi plireale en mia kunfrato Jesuon kiu suferas
ĝis la perdo de memkontrolo”.
Kompreneble, li konstatis super ĉio senkondiĉan fratan amon similan al tiu,
ni nun povas ekzempligi, de la rektoro de la universitato de Nimega (pastro
Tito Brandsma), kiu finis siajn tagojn ĝuste en Dachau, sed nin interesis kaj
malĝojigis tiuj nesuspekteblaj malbelecoj de la homa psiko, eĉ en plej profunde
edukitoj kaj entreniĝintoj en la mediton. Ĉiukaze li vidis centojn da pastroj,
malsaniĝintaj pro punlaboro kaj malsato, enŝarĝataj en kamionoj. Kien ili
treniĝas? Ili iras pliagrabligi sian sorton!, venis respondo, eble senvole, ironia.
Ĉar neniu el la malsanuloj iam ajn revenis al la lagero, embriis la suspekto
pri sekrete planita eliminado. Pro tio naskiĝis komuna fakta engaĝo kaŝi ĝiseble
la malsanulojn, ne ĉiam sukcese tamen.
Inter ĉiuj jam fariĝis konscio definitiva ke, kune kun la hebreoj, nazioj al-
4 En septembro 1943, en la koncentrejo-gasejo de Dachau nombriĝis registrataj 2644 katolikaj
sacerdotoj de 24 landoj (el tiuj 868 ne plu revenis), por kiuj nenion povis Pio la XII. (Laŭ historiaj
esploroj de historiistino Evghenjia Tokareva). Entute oni kalkulis mortigitaj 2579 katolikajn
pastrojn, 109 evangeliajn pastorojn kaj 22 ortodoksajn popojn. Aliaj fontoj trovis, ke ĉe
la ”blokoj” 26 kaj 28 estis ”gastigitaj” 2644 germanaj kaj 2044 polaj pastroj.
158