LA HOMO KIU NE SUKCESIS TROMPI SIN MEM - UECI

La homo kiu ne sukcesis trompi sin mem
estis kunsidantaj ĉefagitistoj de iu marĝena partizana frakcio, kiu, laŭ onidiroj
malofte disvastigitaj senaliiĝe, ne multe akordis kun aliaj frakcioj aŭ subfluoj
de rezistantoj batalantaj. Eble temis pri kristana frakcio kiu celis damaĝi la
malamikon evitante, tamen, kaj precipe, ke la popolo estu suspektata pri kolaborado
kaj, do, amase punata.per deportado aŭ dizertigado de lia teritorio.
Nome, akiri la popolan konsenton per konsciiĝo ne per la reago kontraŭ la dizertigantoj.
Fermu tiun ĉi paragrafon konsterna informo: vilaĝa junulo, armeaniĝinta,
perdis la vivon en nekonata batalo. Kial konsterna se la morto ne plu impresis?
Se morto ne konsternis, plej sensaciis, ke tiu junulo volontulis en la germana
armeo.
La konversacio, iun vesperon, hazarde enfokusiĝis pri hebreoj, pri italaj
rasismaj leĝoj kontraŭhebreaj, pri kies ekzisto mi iam ajn aŭdis kaj kies enhavon
mi preskaŭ tute ne sciis. Mi tiun aferon viziis kiel sportecan maĉon, en
kiu oni bondeziras venkon al sia afekcie preferata teamo. Krom la hazarda kaj
preskaŭ senparola konatiĝo trakoridore de la noviceja biblioteko, nur nun pere
de la galenradio mi eksciis ion plian, kaj pli kaj pli trafe mi scivolemiĝis: plurfoje
aŭdiĝis pri “honto de faŝistaj leĝoj kontraŭ hebreoj”. La pastro-profesoro,
pridemandite, informis, ke italaj hebreoj estis devigitaj forlasi ŝtatajn laboroficojn
dum iliaj idoj devis viziti neŝtatajn lernejojn, “sed la milito restigis
tia tiun aferon ĝis la germana armeo komencis agi mem en la ĉasado kaj
arestado de italaj hebreoj, aplikante la pli restriktigajn germanajn rasismajn
leĝojn, devigante “molajn” italajn aŭtoritatojn simile agi. Monsinjoro Santin,
episkopo de Trieste, kosmopolita urbo kun granda hebrea loĝantaro, iris persone
protesti ĉe la Duĉo, ĉe kiu li ĝuis je ne malbona akcepto...”. Mi konsciiĝis
tamen, ke tiu temo ĝis nun ŝvebis en mi preskaŭ forestaĵo kaj, ke mankis
adekvata kaj produktiva resonanco far la edukantaro kaj profesoraro.
Groteskan, je unuavido, opinion subtenis mia amiko tiukaze: laŭ li, la diasporaj
hebreoj ne plu ekzistus kiel aparta gento, ĉar ili tra dudek kvin jarcentoj
mikspote kuniĝis kun ĉiuj gentoj: ni ĉiuj sange estus iom hebreaj, eĉ se ne laŭ
religio aŭ censo aŭ sento; tial persekuto ne solvus la problemon de raskontaminado,
se ĝi entute valorus kaj ĝin oni ne pretekstus por persekuti. Eble rasismaj leĝoj
trafus falsan celon, eble ĝi kovras aliajn nekonatajn aferojn, malkovrendajn
tamen por eviti refalon. Por la pastro, cetere, “raso”, kvankam koncepto kun
varia geometrio, iom grincas se ĝi koncernas la homaron.
Temen, oni konkludis, kristane agas kiuj kaŝas hebreojn malgraŭ ke ili
daŭrigas trakti kristanojn, kiam eblas, laŭ la normoj priskribitaj en Talmudoj.
120