LA HOMO KIU NE SUKCESIS TROMPI SIN MEM - UECI

La homo kiu ne sukcesis trompi sin mem
la moralo (ĉu nur katolika?) laŭ kiu ne licas riĉiĝi per alies mono kaj aĵoj se ŝtelitaj,
eĉ kiam la priŝtelito ne plu troveblas aŭ determineblas redoncele. Nu
iam, kiam mi decidis ne prizorgi la observadon de la votoj, la bonfara mono
trapasanta sur miaj manoj ne finiĝis plifavore al religiaj aktivadoj de la konvento
sed alhokiĝis en miaj ruzaj poŝoj kaj facile kaprice elspeziĝis: la konscienco
min nun devontigas redoni tiujn ŝtelitaĵojn. Al kiuj, se mi ricevadis anonimajn
monajn donacojn, aparte dum pilgrimoj? Kiamaniere nun almenaŭ sekrete
avantaĝigi la perŝtele povrigitajn konventojn aŭ ekleziajn organizaĵojn
sen kompromiti mian honoron? Kun konfesprenanto kaj kun mia edzino estis
artifikita la maniero: redoni al la plej bezonuloj! Tiel mi taskis min, fakte, konstante
subteni kelkajn el la ekpululantaj asocioj aŭ volontulaj grupoj helpdonantaj
en la tria mondo.
Trans tiu rifo kiu baraktigis mian spiriton intermite, lige al tiuj malkvietiĝoj
kaj kvietiĝoj elsubfosiĝis ankaŭ alia sento: sento de perdiĝo, de malaltiĝo,
de perfido: la komparo de la novaj pereiĝantaj varoj (teraĵoj) kun la antaŭaj
nepereontaj varoj (ĉielaĵoj) senmezure ekŝvelis ĝis emigi min al parolado kun Albina,
eble por superi angoron. La variemaj kaj eĝaj flankoj de tia komparo igos
min paroli ofte en la sekvo de tiu rakonto. Mi sukcesadis, foje, superi tiun
enan situacion, provizore akcelante la veturilon por rehejmeniri revidi kaj magiiĝi
ĉe mia filino Elvira, pri kiu eble pliposte.
Alia, sed ne lasta, eble miksita kun orgojla mempercepto aŭ defluanta el
edukado al altaĵoj, iu subtila timo ke ĉio, eĉ tiu mempercepto, disipiĝu al la
ordinaro kaj al vivo senvalora kaj senreliefa: restaĵo, certe, de la iama pasio
pri ĉielaĵoj kiuj tamen neniam pelas malŝati ordinaraĵojn se celigitajn al la
fina morala perfektiĝo.
Kaj abrupte jen la trista novaĵo, same trista kaj neprognozita ĉar sensimptoma.
Nia ekspastriĝinta amiko, el la ĉirkaŭejo de Saluzzo, nordokcidenta piemonta
urbeto, elfenestriĝis, sin mortigante! Kiu estis? Kvindekkvinjara, jam
tre estimita paroĥestro, kies ekspastriĝo estis bedaŭrita de lia fidelularo pli pro disiĝo
de amata persono ol pro religia perdo; kun ĉiuj li plu elpensis reciprokitajn
amikecaĵojn kaj kun kelkaj vizitajn kontaktojn. Senfila, li travivis kun la
edzino, virino robusta kaj decidema kaj serĉanta en ĉio la amuzan flankon, ĉiam
aniĝante al niaj klubaj rendevuoj tamen nepartianiĝante al iu el la diversaj
frakcioj: kutime li aŭskultadis silente, oni nur penece elbuŝigis el li opinion
iun ajn; nur malmulte da memoraĵoj pri tio li lasas, kiel “vi prizorgas randozonajn
problemetojn, eskapante el la esencaj!”, ne pli aldonante ion alian. Post
la disiĝo, pri kiu tuj sube, de la grupo, la geedza paro daŭrigis troviĝi kun ni,
292