LA HOMO KIU NE SUKCESIS TROMPI SIN MEM - UECI

La homo kiu ne sukcesis trompi sin mem
Eble en tiuj sentoj kaj efemeraj imagoj agitiĝis poeta rebrilo, sed ne senkonscie,
tamen: fakte, miaj sentoj kaj la natura medio ekrandigis al ni versaĵojn
de konataj poemoj de Virgilio kaj Dante aŭ Petrarca aŭ Tasso. Mi ne komunikis
al mia amiko mian novan impulson... al poetado, sekrete luliĝantan
ene de mi, por rezervi tute por mi tian kontempladon.
Escepte de tiu distro, al ni mankis informiga radio ĉar al tiuj landuloj mankis
eĉ elektra energio kaj eble ankaŭ la konscio pri tia manko. Nur kiam la paroĥestro
treniĝis ĝis ni, eblis ricevi kelkajn informojn, kvankam nefreŝajn: ni
eltrovis ekzemple, ke la pontoj de la fervoja kaj strata linioj inter Ospedaletto
kaj Venzone, strategiaj pasejoj nur malmultajn dekojn da kilometroj foraj,
suferas plurfoje dumsemajne bombadon, sed tre malofte trafiĝas, eble pro la
troa alteco trudata al la aviadiloj de la ambaŭflankaj montopintoj. Tio tamen
ne estis novaĵo ĉar la furoraj bruoj de ne vidataj aviadiloj plonĝantaj kaj spacgrimpantaj
jam vekis nian atenton kaj kreskigis nian angoron. Ĉiumomente la
kondiĉaro, fakte, loĝa kaj psika, peladis nian kunnaskan bonhumuron tra meandroj
nedifineblaj sed senperspektivaj, el kiuj aliras nur enuo. Se la silenton
difektis la superflugo preskaŭ ĉiutaga de militaj aviadiloj, la enuo pludaŭris,
foje, subtila kaj ne nur ŝajne jam forĝita. Kelkfoje la sunsubiro longe tenis en
agoniado la tagon: la agonia estas nia sendormo. Ni evitis ankaŭ kanti, vespere,
pro timo esti malkovritaj, en la resonanta silento, de kozaka okaza rundo
pri kiu oni prizorgis por ke ni estu rapide informitaj per avertigaj varispecaj
signaloj; tamen tio neniam reale ĝenis.
Ni provis dissaltigi la izolecon ankaŭ per kartludo, sed la peno trakompreni
la kartasignerojn, trivitajn ĝis la kolorperdo, baldaŭ forvaporigis eĉ la emon al
distriĝo.
Iujn vesperojn, laŭ kelkhore, ni revenis al la gasta hejmo kien vilaĝanoj
kunvokiĝis por trapreĝi la rozarion kiun oficiale prezidis mia amiko kun travidebla
kontentiĝo de siaj familianoj; la sekvaj babilaĵoj kaj intersalutaĵoj estis
longaj en la mallumo apenaŭ traheligita de la duonluno kaj de steloj.
Tiuj momentoj fariĝis prefere la neatendite bezonata manifestejo de sentoj
kaj korinklinoj de tiuj simplaj homoj, kvankam neniam elstariĝis opinioj pri la
jama stato de nia ŝtato duigita: ĉio turniris ĉirkaŭ la sorto konata aŭ nekonata
de iliaj soldatigitaj kaj, verŝajne, forfuĝintaj familianoj. Apenaŭ susurata voĉo,
el ĉirkaŭaĵoj, pri reveninto, alkurigis personojn por ekricevi esperigajn informojn.
Dum preĝado kaj babilado atentaj oreloj prizorgis rapide taksi la sencon
de ĉiu knaro aŭ bruo aŭ skrapo el la ĉirkaŭa kamparo: ĉio povas esti signo de
105