LA HOMO KIU NE SUKCESIS TROMPI SIN MEM - UECI

La homo kiu ne sukcesis trompi sin mem
eksceso, ke foriĝis el mi natureco kaj konvinkiga forto.
Neniu min publike laŭdis, neniu min aperte kritikis, sed ekzakte tiu silento
kostis al mi daŭran kaj neellaseblan humiliĝstaton ĉar aliaj antaŭe ĝuis favoran
traktadon en la fratularaj babiladoj. Tiel mi debutis predikanto, sed tia mi
memlaŭreatiĝos nur kiam mi eksukcesos kompreni la verajn problemojn de la
homa animo kaj ilin eventuale ne miksi kun la miaj.
Sprinte, kiel fulmo en steloza ĉielo, venis la novaĵo pri delaso, pere de la usona
milita aviofloto, sur Japanujo, de la unua militcela atombombo la sesan de aŭgusto
’45 sekvata de la dua la sekvan naŭan. Pri atombomboj, energio = maso
multobligita per la dua potenco, izotopoj, nome materio konsistanta el diskretaj
atomoj kaj atomoj el diskretaĵoj, fisio per nuklea fendiĝo (tiam nekonatis fuzio
per kunfandiĝo de pezaj atomoj)… ne surface plenigis niajn intelektopovojn
krom disputoj. La diskutado fokusiĝis, pli aspekte ol devige, al la morala taksado:
ĉu licas mortigi homojn tiele? Du partioj kreiĝis inter la klerikoj: ĉu
lasi mortigi proprajn soldatojn en longaj kaj sangaj bataladoj aŭ, eĉ per tia
atombombado, devigi la malamikan ŝtaton senkondiĉe formeti la armilojn?
Mi viciĝis inter la duaj partianoj dum la necertaj estis multaj. Sed subsube la
mortintoj eniris angulojn marĝene de niaj konsideroj. Havis venkan ludon la
scienca-teĥnika spektaklo kun la allogo de la novaĵo ĉiam pli postulanta enprofundiĝojn.
Tion rimarkigis kvazaŭriproĉe la fakisto pri moralo. Konsentantoj
aprobe treniĝis ankaŭ el konvinko, ke tiu politika teĥnika milita sistemo estus
helponta por bloki la teruregan avancon de komunismo, kiu laŭ komunaj
niaj informoj jam mortigis milionojn da kulakoj kaj nenocaj kristanoj pro la
nursola motivo, ke ilia kredo malebligus sin lasi eduki al nova vivsistemo kaj
rekreiĝi en la nova homo. Estis la unuaj antaŭsignoj de la malvarma milito
naskiĝanta el la homaj timsentoj, kreskigitaj de la politikaj kondutoj. Fine ĝenerale
oni konvenis, ke eĉ atombombado povas enkadrigi en la natura rajto sin
defendi.
Somero senaverte sojlis aŭtunon, dum la preskaŭ ĉiutagaj enĉiele pasantaj
bombavioj definitive jam silentis, la preĝejo plenpleniĝis je homoj, la tagoj alproksimigis
la celpunkton de la solena religiula votpromeso kiam la konvinkiteco,
se pritaksita sufiĉa de la edukistoj, pri la definitiva ligo al la ordena vivo,
promesas per votoj resti fidele ligita por ĉiam. Ne nur por tri jaroj, kiel en la
simpla (portempa) de la finnovica periodo. Nun la edukistoj, spite aŭ malspite
rektanimajn sekretajn intencojn, devas plicertiĝi pri la spirita karaktera taŭgeco
de unuopulo. Kion mi elektu?
En septembro el Venecio venis la ordono, ke la plurklasaj klerikoj travetu-
144