LA HOMO KIU NE SUKCESIS TROMPI SIN MEM - UECI

La homo kiu ne sukcesis trompi sin mem
Ĉapitro tria
Necertecoj inter certecoj
Dume milito senspire ĉiam pli alproksimiĝis kvankam la rekrutado, libervola
aŭ konskripcia, en militservo apenaŭ ekzistis ĉar en Italujo (junio ‘40),
kiu nelonge poste ekmilitos kontraŭ Anglujo kaj Francujo flanke de Germanujo.
Se milito nin vizitos, ĉiuj estis konvinkigitaj de mem konvinkiĝintaj
aŭtoritatuloj, ke temus pri milito tre kurtatempa. En kolegio oni certis, ke mi,
tial, kvankam jam dekkvinjara, estus evitinta la kuglan riskon. Ne pro tio mi,
male, senpacience atendadis la radian paroladon de la Duĉo anoncanta, ke la
fulma milito estas eksplodinta kaj ke ĝi jam briligas la bravecon de la italaj
soldatoj.
Pri tiu militdeklaro, kiam la anonco fine sparkis, mi spertis grandan kaŝitan
ĝojon kaj iun nereteneble sendreseblan ekzaltiĝon. Ŝprucojn el ĝi perceptis
patro (= pastro laŭ religiula lingvaĵo) Francisko, instruisto de itala lingvo, kiu
pritaksiĝis, en medio kiu jam iom malkapabliĝinta se ne disigi almenaŭ distingi
patrujajn valorojn el faŝismaj idealoj, kontraŭfaŝistema ene kaj ekstere,
tial, laŭ tiama mia juĝo, kontraŭŝtatema pro defetismo kaj kontraŭ la grandiozaj
destinoj de la italaj gentoj: ĝuste pro tio, laŭ postaj sciigoj, nehazarde admonita
de ŝtataj/faŝistaj aŭtoritatuloj. Li senhaste kaj senproklame, tiom delikate
kiom malaprobe, tuŝetante mian dekstran ŝultron, min enpikis per:
“Bedaŭrinde la milito estos plurjara kaj senhonore perdita ĉar nia preparo
per rearmiĝo ludas nur buŝe kaj surpapere kaj la militdeklaro sufiĉe senmotiva
kaj senrajta. Bedaŭrinde Italujo eniros en la sferon de la anglosaksa imperio…
Tial ni devas nin gardi kontraŭ la nuna sensenca pompeca deliro!”.
La diskutado kun tiu ĝena sagaculo, pli trafe kun lia argumentado, liaflanke
apogiĝis sur prihistoriaj kaj priteknikaj kaj pripolitikaj objektivaj fundamentoj,
superaj al miaj informaj kaj politiksciencaj akiroj. Nur kelkajn jarojn poste mi
komprenos, ke la arogantulo estis mi. La interparolo abrupte interrompiĝis el
ĝardenvojeto sin vidigis la severa vizaĝo de la kolegiestro. Kelkajn monatojn
poste mi sciis, ke tiu kolegiestro jam malpermesis, ke instruistoj pritraktu tiajn
temojn kun aŭ antaŭ kolegianoj, aludante pleje al patro Francisko, jam signita
en la nigra libro de la kontrolitoj de la reĝimo kies simpatio plie alte bezonatis,
al la konventularo, por satigi pli ol centon da kolegianoj al kiuj ne povis
sufiĉi la ĉiutagaj po du anone porciumitaj hektogramoj de nigra/blanka pano.
31