LA HOMO KIU NE SUKCESIS TROMPI SIN MEM - UECI

La homo kiu ne sukcesis trompi sin mem
Sociaj eventoj kaj lakmusaj cirkonstancoj jam estis vere tradraŝantaj mian
menson, mian tutan eston. La ses- kaj sep-dekjaraj studentaj kontestadoj, eĉ se
dekomence suspekte taksitaj unuanime ĉe la frataro, fintralikigis ion ankaŭ en
konventojn. La religiula obeo, tiom haloita je sankteco, ekinvestiĝis je kritikoj
ĝis juĝiĝi rezigno pri memstareco kaj rifuĝo de nematuriĝintaj persono
kaj socia apartiĝemoj: en mondo jam leviĝinta al la adolta staturo, religiuloj
persistas resti bezonaj je patroneca ŝirmiĝo, kies ekstremoj horore evidentiĝus
en la proceso kontraŭ nazioj de Nurenbergo, gurdaĵe citita laŭ tiutempa
pasema modo, nome ne rimarkinta la ne senrimarkeblajn diferencojn, kie
torturintoj kaj mortigintoj sin senkulpigis dirante, ke “ili obeis superajn ordonojn”.
Je preteksto de obeo, iuj despotintoj de aliaj perdis sian respondecsenton.
Ĉiukaze, ankaŭ kiam la sloganoj restis en la fono, la obeo tratrempiĝis per senutileco
kaj eĉ malutileco. Superuloj, kies aŭtoritateco estis ĉiam pli sapeita, kaj
timigita inter duboj kaj tentoj al unuavide malpli damaĝaj cedoj, foje rezignis
ordoni dum regatoj interpretis laŭkaprice regulajn preskribojn. En tiu etoso la
superulstato mem aspektis pli kaj pli nesentiva rilate al la konsciiĝo pri homaj
rajtoj. Kiam oni aludis distingojn inter rajtoj kaj orelfrapaj rajtoj, eksaltis akuzo
de senrespondeciga direktismo.
“Danĝeraj sed nur pasemaj blovoj de moderna konsumada kulturo kaj
momente kriantaj filozofioj flagflirtigantaj la novmodajn sloganojn”, esperiĝe
vortigis pri mi la pacienculoj optimistaj; “jam estas atingita la apostatlimo”,
refrenis senespere la ĝenatoj pesimistaj. Mia mondumiĝo, ekdatiĝinta delonge
antaŭ, nun fakte pliintensiĝis kaj esprimiĝis per novaj sendiskutaj teoriumaĵoj,
taŭgaj por revoluciulo plentempa, aŭ, laŭ iuj, revulo ekstertempa. Kondiĉe ke
“li jam mense ne ekdifektiĝis”, sampensis ambaŭ flankoj.
Ankaŭ la malriĉecvoto, kies aparteco signas “sinallasi nur al Dio” kaj zorge
uzadi rimedojn, malŝparis pecojn laŭvoje, ĉar la kontestadaj rotoj kredis
malkovri, ke en mondo de ekspansianta riĉeco perspektive liveranta bonstaton
al ĉiuj, la religiuloj per siaj rezignoj konvinkus la proletojn akcepti ekspluatiĝon
kaj pravigus, subtile kaj per emociaj influoj, la ekspluaton fare de la labordonantoj.
Sin senigi je komfortoj signifus ekpasi de virto al malvirto, el
seniĝo al kunkulpiĝo. Kaj tial la serĉata malstabileco, en konstanta laborado
kun homoj por homoj, por manifeste meti sian stabilecon nur en la Sinjoro kaj
en la fiduloj por kiuj oni apostole laboras, jam manifestus sian fraŭdecan ruzecon.
Kaj, krome, kial ne peni perlabori sian panon per produktiva laboro en
uzinoj kaj oficejoj aŭ inter kamparanoj? Kunfrataj pastroj jam elektis manla -
247