LA HOMO KIU NE SUKCESIS TROMPI SIN MEM - UECI

La homo kiu ne sukcesis trompi sin mem
ni, ke mi estas senhelpa antaŭ tia junularo kaj jen, post dek jaroj, lasi la postenon
al malpli maljunulo! Kaj mi petis emeritiĝi.
Grandioza festo, grandaj omaĝoj, grandaj aplaŭdoj min akompanis eksterlernejen,
kiun tamen mi daŭrigis viziti de tempo al tempo, ĉiam festata kaj
aŭskultata, almenaŭ opininivele. Tosto kun poemeto en kiu estas laŭdataj miaj
engaĝiĝo kaj sindonemo kaj altruismo kaj sendanka dispono de mia tempo por
didaktikaj bezonoj ktp. Estis dum tiuj adiaŭaj tostoj ankaŭ, respektvorte kaj
preterpase, ŝatige aludata mia iama pastreco. Kaj tio min ne multe plaĉis ĉar
vidiĝis pliafoja postlasaĵo de neforstrekebla tabuemo, aŭ suspekto, ke min oni
akceptis kaj taksis inda kaj fidinda pro mia pastreca deveno malgraŭ ke eĉ tio
limige sonas en medioj nebonvolemaj al religio pro supozita dogmismo juĝata
pli kiel deirpunkto ol kiel alvenpunkto.
Eĉ ekslernejanoj de antaŭaj jaroj ĝentile partoprenis, lasante tamen en miaj
iom konfuzaj pensoj elstariĝi pli la aspekto de iu nedifinita ŝatorespekto,
kiel kutimas la gejunuloj al la malnovaj generacioj (ne ĉiam tamen!), ol tiu de
la skolaneco kaj solidareco aŭ dankemo. Maljunuliĝo foje identas kun suspektemo:
eble nun estas okazanta pruvo ke tiu proverbo ne naskiĝis el nenio
Resubstrekiĝu, ke la lernejo ne tute elpelis min, male ĝi invitis min ne tute
rezigni intertempan kunlaboron. La sekvan jaron liceanoj premis kaj obtenis,
ke mi prelegu en lerneja simpozio pri la filozofiaj esploroj kaj taskoj en la
nova scienckultura etoso. Mi klopodis konduki la partoprenan atenton sur ĉiam
pli disvastiĝantan difinon pri esenco de filozofio: ĉu ĝi estas esence priserĉo?
Tiu jam komuna opinio tiom tiklas, ke sugestas ne eliri la dubstaton: se
oni iam trovus la serĉitaĵon, ĉesus filozofio kaj filozofiado ĉar ties esenco estus
nur priserĉo. Plivere ĝin oni difinu priserĉo por alveni al vero. Pensulo,
per la eltrovo de la vero, akiras la novan funkcion de pensulo pri ĝi. Eble iuj
filozofoj timas perdi funkcion kaj gravecon ne konsiderante, ke la vero estas
neelĉerpebla en siaj diverstavolaj faldoj do ĉiam plipostulanta pluan esploron
pere de la racio.
La sekva konversacio tuŝis la rilatojn inter filozofio kaj revelacio: ĉu tiu ĉi
povas influi filozofion sen senigi ĉi lastan je aŭtonomio? Mia jesa konvinko,
okaze sen taŭga pruvo escepte de tiu historia, lasis en aero dubojn, por liberigi
el kiuj necesus plia preparo en la preleganto kiel same en la aŭskultantaro. Estas
tamen la racio kiu malkovras kaj juĝas okazinta, eventuale, la memrevelacion
de Dio pri Dio, el kio poste la racio povas kaj rajtas ricevi kaj akcepti influon.
Por alia renkontiĝo oni ne firmigis min tra difinita temo. Tiuokaze mi ĝin
346