LA HOMO KIU NE SUKCESIS TROMPI SIN MEM - UECI

La homo kiu ne sukcesis trompi sin mem
Povas okazi, ke la racio legitime atingas la konkludon laŭ kiu Dio ne ekzistas:
ni senĝene konfesu tion, sendepende de la persona sintena prefero. Povas
okazi, ke la individua racio konkludas, ke mem ne kapablas atingi rezultojn:
ni pretu akcepti eĉ tion. Povas okazi, ke la racio konkludas por la ekzisto de
Dio. Tiupunkte, nur tiupunkte, oni rajtas, eventuale, intervenigi siajn emojn, inklinojn,
personajn preferojn, liberajn elektojn...
Eĉ la esprimo “mi ne sentas bezonon je ajna dio” subigendas al la sama kritiko:
“senti bezonon pri io” estas psika stato, ne konstato de la racio pri la ekzisto
de tio, tial ĝi ne rajtas transiri kaj invadi la kampojn de la racio.
Mi ne estas tiel naiva ĝis pensi, ke la problemo de la ekkono de Dio estas
tute asepsa. Ĝi certe kuntrenas kaj insidas la ekesploranton ĉiunivele; mi ne
tiel naivas ĝis pensi, ke la rezultoj lasas indiferentaj la homajn animinklinojn.
Sed tiaĵoj ne rajtas fuŝige intermetiĝi aŭ forigi la problemon: la racia estaĵo
kapablas distingi kio estas konkludo de personaj deziroj el tio kio estas konkludo
de la raciaj esploroj! Certe, inverse la sfero ama, tima, dezira, admira,
fida, vola povas false estigi la dezirataĵon. Tiuj ĉi, tial, distingeble disiĝu en la
funkcio de la racio kaj silentu por repreni tujposte sian funkcion. Por eventuale
fortigi la konkludojn kaj pliekspliki la malkovrojn de la racio.
Ateismo povas apogiĝi sur du fontiloj, se konsentite ripeti. Fakte, aŭ ĝi povas
esti frukto de libera volo kaj tial ĝi facilas ĉar oni senpene kapablas elekti
kion oni volas kaj tial, pro tia plaĉa kaj plezuriĝa elekto, ĝi ĉiam senkulpiĝe
kaj senrespondece pravas kaj rajtas kaj rezistas al ĉia racia atako, ĉar ne kontestebla
perpruve; aŭ ateismo povas esti konkludo de la rezonanta inteligento:
tiukaze ĝi estas pli malfacila sed kun ĝi eblas dialogo kaj konfronto. Foje la
du kunfandiĝas malfaciligante, sed ne malebligante, la distingon.
La du linioj povas ankaŭ surmetiĝi kaj interplektiĝi, sed nur post klara distingo
de la du tavoloj, same kiel ni emas fari en ĉiuj ĉiutagaj enketoj kaj estas
postulite en sciencaj esploroj. Tia surmetiĝo povas ankaŭ impresi, eble senmotive,
ke iu ruze malvalorigas la problemon kvazaŭ por eviti, ke, en la virtuala
partio inter ateistemuloj kaj teistemuloj, oni risku malkovri, ke Dio vere
ekzistas, dum male oni devas senplende akcepti la konkludojn de la neobstaklita
homa racio. Alilokiĝo de siaj spertaj interesoj ne nuligas la valoran konsiston
de la preteratentaĵoj. La problemoj do estas du: tiu intelekta kaj tiu prefera.
Tial nepras premi eĉ sur la lingvaĵon mem por ke pli senpuntilie, aŭ malpli
sufere, oni distingu la du nivelojn. Ke pensulo pri Dio-afero kondutu kiel
matematikisto, kiu ne elektas, sed demonstras per pruvoj, la solvon de la koncernaj
problemoj.
336