II ULUSLARARASI ÇOCUK VE GENÇLİK EDEBİYATI SEMPOZYUMU

Kitapta eğitim konusunu işleyen şiirler İthaf, Şermin’in Elifbası, Mahallebim ve Mektebim,
Hasbihâl ve İş Salonunda adlı şiirlerdir. Şermin’in Elifbası’nda şair, Şermin’e ve onun
şahsında tüm çocuklara Arap harflerinin yazımıyla ilgili akılda kalıcı bilgiler vermekte ve bu
dilin alfabesini harekeleriyle birlikte bir oyun misali açıklamaktadır. O dönemki çocuklara, bu
zor alfabenin öğretilmesi açısından oyunsal metodun kullanılması oldukça akılcı bir yol olarak
göze çarpar. Mahallebim ve Mektebim şiirinde yine Şermin olduğunu tahmin ettiğimiz çocuk,
okuluna ve öğretmenlerine olan sevgisini dile getirmektedir. Şermin bu şiirde, özellikle coğrafi
bilgisini okuluna ve öğretmenlerinin ona öğrettiklerine borçlu olduğunu ifade etmektedir. Hasbihâl
şiirinde şairin çocuklara ve gençlere okumaları ve çalışmaları yönünde verdiği öğütler yer
alır. Fikret genç dimağlara, araştırıcı ve sorgulayıcı olmalarını bir sohbet havasında anlatır. El
tutarsa yürür sapan, eldir sapanı da yapan gibi ifadeler çalışmanın gerekliliğini gözler önüne
serer. İş Salonunda adlı şiirde ayda on gün el işi hocalarıyla çalışan öğrencilerin derslerde yaptıkları
ve hocalarıyla olan enstantaneleri anlatılır. Bu şiirde çalışılan yerin temiz olması gerektiği
üzerinde durulmuştur.
b) Aile Konulu Şiirler ve İzlekleri:
Kitapta aile konusunu işleyen şiirler, Hediye, Siyah Bacı, Rüya, Öksüz, Arı Sokar ve
Ezan adlı şiirlerdir. Hediye şiirinde Şermin yine şiirin baş kişisidir. Doğum günüdür ve bu gün
onun için adeta bir bayramdır. Ablasından hediye bekleyen Şermin, önce ablasının kendisine
hediye almadığını sanarak üzülür; ancak daha sonra ablası onu sevindirir ve Şermin de ablasına
olan sevgisini ona melek diye hitap ederek gösterir. Siyah Bacı şiirinde şiirin baş kişisi belli
değildir; ancak bu çocuğun bir kız kardeşi vardır. Bu kardeşin adı Leylâ’dır. Onun yanında yatıp
uyumak ise çocuğa sonsuz bir mutluluk verir. Rüya şiirinde Şermin olduğunu tahmin ettiğimiz
çocuk rüyasında ninesinin kendisine soğuk davrandığını görür ve üzülerek ağlar. Fakat çocuğun
babası çocuğun yanına gelir ve onu teskin eder. Çocuk gördüklerinin bir rüya olduğunu şiirin
sonunda anlar. Öksüz şiirinde bir çocuk, evde anne diye hitap ettiği halasına, okulda duyduğu
öksüz kelimesinin manasını sorar. Halası da çocuğa annesini kaybedenlerin öksüz olduklarını
söyler. Burada dikkati çeken anne ifadesi yerine nine ifadesinin kullanılmasıdır. Pek çok çocuk
şiirinde Fikret anne yerine nineyi tercih etmiştir. Arı Sokar adlı şiir hem öğüt hem de aile konularını
işler. Şiirde kendisini arı sokan bir çocuk annesi tarafından yarı tatlı azarlanır. Annesinin
öğüdünü dinlemeyip yaramazlık yapan çocuğu arı sokmuştur, böylece çocuk arılarla oynamanın
tehlikeli olduğunu öğrenmiştir. Ezan adlı şiirde bir çocuğa babası ezanda geçen Hayya-ale’lfelâh
ifadesini sorar. Cevabı bilemeyen çocuk babasından yarı şaka bir tokat yer. Babası onu
camiye götürmüş fakat o uyuyakalmıştır. Şiirin sonunda büyükbabasının ölümüne üzülen çocuğu
teskin edip gözyaşlarını silen yine babası olmuştur.
c) Çevre ve Hayvan Sevgisi Konulu Şiirler ve İzlekleri:
Şermin kitabında çevre ve hayvan sevgisi konulu şiirler, Papatya, Kuşlarla, Rengîn, Yaz
Nine, Kış Baba, Arslan, Yazın, Kışın, Ağustos Böceği İle Karınca ve Veli Baba adlarını taşır.
Bu şiirlerde Fikret’in çoğunlukla mevsimlerin güzelliği yönünden çevre tasvirleri yaptığı görülür.
Bahar olsun da seyredin
Nasıl süsler bayırları,
Zümrüt gibi çayırları
Yüze gülen o nâzenin
Gelin yüzlü papatyalar,
Altın gözlü papatyalar. (Parlatır, Çetin, 2004: 596)
(…)
Buz kesilir; zavallıcık
Ağaçların kuru, kırık,
Çırılçıplak ağaçların
106 II. Uluslararası Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu