II ULUSLARARASI ÇOCUK VE GENÇLİK EDEBİYATI SEMPOZYUMU

ulunup çocuğa okunabilir. Bu sayede Allah’ın âlemde yarattıklarına dair ilk bilgiler çocuğa
rahatlıkla verilebilir:
Kar yagduran buz tonduran hayvânlara rızkın viren
Şöyle bilün ol mahlûka ol Rahîm ü Rahmân benem (193/7) *
Tabiat
Yunus Emre, genel anlamda şiirlerinde tabiat unsurlarından çok fazla faydalandığı mısralarının
takibi ile görülecektir. Bu şiirlerin bazıları mazmunlu söyleyişler içerse de çoğu ifade
gerçek anlamlıdır. Dolayısıyla çocukların anlama yeteneklerinin ve algılarının gelişmesi açısından
eğitmenlere de kolaylık sağlar. Bu şiirler özellikle şehir hayatına adapte olmuş çocukların
tabiat unsurlarını tanımaları açısından son derece faydalıdır. Bunlardan deniz, gök, bahçe, hayvan
adları, yağışların çeşidi ve şekli ilk göze çarpanlar arasındadır.
Deniz yüzinden su alup sunı virürem göklere
Bulutlayın seyrân idüp arş'a yakın varan benem
Yıldırım olup şakıyan gökde melâik tokıyan
Bulutlara hüküm sürüp yagmur olup yagan benem (177/3-4)
Gel varalum bizüm ile tâ giresin bâgçelere
Ma‘mûr olmış bostânlarum agyâr gülüm dirmez benüm
Bizüm ilün bâgçeleri turmaz öter bülbülleri
Açılmış tâze gülleri gülistânum solmaz benüm (226/5-6)
Karlu taglarun başında salkım salkım olan bulut
Saçun çözüp benüm içün yaşın yaşın aglar mısın (270/6)
Tabiat-Allah
Yine Allah’ın varlığına ve yaratma gücüne dair öğretilerin çocuğun algısına, yaşına göre
belli yaşlarda verilmesi gerekmektedir. Allah’ın kudretiyle âlemde var olan her şeyi nasıl inşa
ettiği öğretici bir üslubun yanında şiirsel, estetik bir anlatımla çocuğun zihnine nakşedilebilir.
Daha açık bir ifadeyle, Allah’ın varlığına çocuğun bilinci göz önüne alınarak dinî ve ilmî delil
getirirken, şiir yoluyla destek vermek bu anlamdaki eğitimi de kolaylaştıracaktır. Burada en
başta insanın kendisine yardım ve ikramda bulunan herkese, sevgi beslediği düşüncesi unutulmadan
Allah’ın insanoğluna bahşettiklerinden bahsetmek ilk yapılacak iş olmalıdır. Yunus Emre’nin
şiirlerinde yer alan Allah’ın varlığı ile ilgili örnekler de tabiattan örneklerle birleştirilerek
verildiğinde, çocuğun zihnindeki kalıcılığı artacaktır. Burada tabiatta var olan her şeyin Allah’ın
varlığından haberdar olduğuna dair bilgi de bu öğretiyi pekiştirecektir. Bu örneklerdeki metaforlu
söyleyişler, çocuğun yaşına ve algısına göre seçilmelidir:
Her bir çiçek bin nâzıla öger Hakk'ı niyâzıla
Her murgı hoş âvâzıla ol pâdişâhı zikreder (28/3)
İlim ve Kitap
İnsanoğlu yüzyıllardır tarihin en parlak dönemlerinde sıkıntılardan kurtulup refaha erişmek,
karanlıktan aydınlığa ulaşmak, haksızlık karşısında hakkı savunmak, küfrün karşısında
imanı var etmek için inancına ve ilme sığınmıştır. İlmin yeşerdiği, köklerinin derinlere ulaştığı
yer ve zamanlarda cehaletin yıkıcı etkileri yok edilmiş, esaretin zincirleri kırılmıştır. Bu hakikatler,
her dinden ve her milletten insanlar tarafından kabul edilen bir gerçektir. Türk ve İslam
*
Çalışmadaki beyitler: Mustafa Tatcı, Yûnus Emre Divân ve Risâletü’n- Nushiyye, Sahhaflar Kitap Sarayı, İstanbul
2005 adlı eserden gazel / beyit no düzenine göre alınmıştır.
298 II. Uluslararası Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu